Ω Merhabalar! Ω
Ses Olayları Nelerdir?
- Ünsüz Benzeşmesi: Diğer bir adı ile ünsüz sertleşmesi sert ünsüz ile biten sözcüğe yumuşak ünsüzlerden başlayan bir ek getirildiğinde ekin başındaki ünsüz sertleşir. Bu özelliğe ünsüz sertleşmesi veya ünsüz benzeşmesi denir. Örnek olarak dolap kelimesi verilebilir. Dolap kelimesine ''da'' eki eklendiğinde ekin başındaki ''d'' harfi sertleşir ve dolapta olarak yazılır.
- Ünsüz Yumuşaması: Dilimizde sert ünsüzlerden ''p,ç,t,k'' ile biten sözcüğe ünlü ile başlayan bir ek geldiği zaman sözcüğün sonunda yer alan ünsüz yumuşar be ''b,c,d,g'' harflerine dönüşür. Buna Ünsüz sertleşmesi denir. Ağaç kelimesi ünsüz yumuşamasına örnek verilebilir. Ağaç kelimesine ''ı'' eki eklendiğinde sözcüğün son harfi yumuşar ve ''ağacı'' olarak yazılır.
- Ses Düşmesi: Sözcükler çekimlendiği veya türetildiği zaman seslerden birinin düşmesine ses düşmesi denir. Ünlü düşmesi ve ünsüz düşmesi olarak iki şekilde incelenir. Bunlara örnek şu şekilde verebiliriz.
- Ünlü Düşmesi: Uyu kelimesine ku eklenir ise uyku olarak yazılır ve ''u'' harfi düşer.
Ünsüz düşmesi: Ufak kelimesine ''cık'' eki eklendiğinde ufacık olarak yazılır ve ''k'' harfi düşer.
- Ses Türemesi: Sözcükler çekimlenir veya türetilir iken yeni bir ses eklenebilir. Bu duruma ses türemesi denir. Ses türemesi ünlü türemesi ve ünsüz türemesi olarak iki şekilde incelenir. Bunlara örnek şu şekilde verebiliriz:
- Ünlü Türemesi: Dar kelimesine ''cık'' eki eklendiğinde daracık olarak yazılır. Böylece kelime ile ek arasına ''a'' eki türer.
- Ünsüz Türemesi: Af kelimesine affet eki eklendiğinde affetmek olur. Kelime ile ek arasında ''f'' harfi türer.
- Ünlü Daralması: Başlıyor kelimesi başla ve yor eki ile birleşmesi sonucunda oluşur. Böylece kelimenin son harfinde daralma oluşur. Bu duruma ünlü daralması denir.
- Ulama: Ünsüz ile biten kelimenin artından ünlü ile başlayan kelimenin gelmesine ulama denir. Buna örnek şu şekilde verilir: '' Anlattıklarımı yalanlamış''
- Kaynaşma: İki ünlü harfin yan yana gelmesi sonucunda iki ünlü arasına ''n, s, ş, y'' harfleri gelir. Bu harflere kaynaşma harfi denmektedir.
A, C ve D seçeneğinde böyle bir kelime yoktur ama B seçeneğinde:
kaybolmuyor: ünlü düşmesi, ünsüz yumuşaması, ünlü daralması
kayıp -ol -ma -yor
