Sitoplâzma, yarı sıvı matriks olup, plazma zarı ile nükleus arasını doldurur. Stoplazmanın submikroskobik morfolojisi 1945 yılında Porter tarafından elektron mikroskobu ile yapılan çalışmalar sonunda aydınlatılmıştır. Bir canlıda saptanan her türlü canlılık olayları stoplazma içerisinde geçer. Genellikle saydam ve homojen bir kitle oluşturur.
Stoplazma, hücrenin tamamını kaplayan bir plastittir.Hücrenin yaşamsal olaylarının gerçekleştiği yerdir.Stoplazmanın miktarı hücrenin boyutuna göre değişir
HÜCRE ZARI: (sızı mozaik zar modeli)
Kalınlığı en fazla 120 A° (1 angström = 1/10.000 mm.) dur, sabittir. Protein, yağ ve az miktarda karbonhidrat moleküllerinden (özellikle memelilerde) meydana gelmiştir. Yapısı bir lipit denizinde yüzen, proteinden ve glikoproteinlerden yapılmış, almaç denen özel bölgelerle dışarıya açılan bir "Mozaik Zar Modeli"ndendir.
Zarın yapısındaki lipitler çoğunluk fosfolipitlerdir ve zarın orta kısmında iki tabakalı olarak bulunur. Bir tabakadaki fosfolipidin suda erimez lipofil (apolar) kutbu (yağ asitlerini taşıyan polarize olmamış kutbu) öbür tabakadaki fosfolipidin lipofil kutbuna dönüktür. Dolayısıyla ışınsal bir şekilde lipofil kutuplar karşı karşıya gelmiştir. Suda eriyen hidrofil (polar) kutupları ise dışa dönüktür. Bu tabakalar, polipeptitterden meydana gelmiş bloklarla ya da adacıklarla kesilmiştir. Bu haliyle hücre zarı, içinde proteinlerden yapılmış adalar taşıyan bir lipit denizi gibi görünür.
Bir amip ya da silli hayvan yaralanırsa; bu yara yeni bir zarla hemen kapatılır. Bu yeni zara plazmalemma denir. Plazmalemmayı hücre arasına salgılanan maddelerle ya da bir çeşit hücre iskeletini oluşturan hücre dışındaki daha katı selüloz (bitkilerde) ya da mukopolisakkarit ve albuminoid yapılarla karıştırmamak gerekir.
HÜCRE ZARININ ÖZELLİKLERİ:
A. Canlıdır: Hücre zarı canlı bir yapıya sahiptir.
B. Saydamdır: Hücre zarı saydam bir yapıya sahiptir.
C. Esnektir: Hücre zarı esnek bir yapıya sahiptir.
D. Akışkandır: Hücre zarı akışkan bir özelliğe sahiptir.
E. Seçici geçirgendir: Hücre zarı seçici geçirgendir ve seçici geçirgenliği sayesinde büyük molekülleri içine almaz.
Hücre Zarından Madde Giriş-Çıkışı:
Hücreye madde giriş-çıkışı hücre zarı tarafından yönetilir. Hücrenin seçici geçirgenlik adı verilen bir özelliği vardır. Bu özelliğe bağlı olarak, hücrenin üzerinde “por” adı verilen gözenekler bulunur. Bu gözenekler oldukça küçüktür. Hücre zarından porlardan daha büyük maddeler geçemez. Yediğimiz besinlerine sindirilmesinin nedeni budur, eğer sindirim olmasaydı, maddeler hücre zarından geçemezdi.
Eğer besinler hücre içine enerji harcanarak alınıyorsa buna aktif taşıma denir, enerji harcanmadan alınıyorsa, buna pasif taşıma denir.
• Yağda çözünen moleküller (A, D, E, K vitaminleri gibi) suda çözünen maddelerden daha kolay geçer.
• Yağı çözen moleküller (alkol, eter gibi) hücre zarından daha zor geçer.
Hücre çekirdeği, ya da nükleus, ökaryot hücrelerin çoğunda bulunan zarla kaplı bir organeldir. Hücrenin genetik bilgilerinin çoğu, hücre çekirdeğinin içinde katlı uzun doğrusal DNA molekülleri ile histon gibi birçok proteinin biraraya gelerek oluşturduğu kromozomlarda bulunur. Bu kromozomların içindeki genler hücrenin çekirdek genomunu oluşturur. Hücre çekirdeğinin işlevi bu genlerin bütünlüğünü devam ettirmek ve gen ekspresyonunu düzenleyerek hücre işlevlerini kontrol altında tutmaktır. Çekirdeği çıkarılan her hücre bir süre sonra ölür.
Erkek üreme hücresi Spermin Özellikleri
Özellikleri:
Küçüktür
Sitoplazması az
Kamçılı ve hareketlidir
Testislerde üretilir.
