Selam
İlk olarak anlamlarına göre fiilleri tanıyalım.
İş (kılış) Fiilleri:
Yapılan hareketten etkilenen bir varlığın olduğu fiillerdir. Yani nesne alabilirler.
Durum Fiilleri:
Yapılan hareketten etkilenen bir varlığın olmadığı fiillerdir. Yani nesne alamazlar.
Oluş Fiilleri:
Öznenin iradesi dışında gerçekleşen fiillerdir. Bu fiillerde mevcut durumun değişimi söz konusudur.
Not: Fiilden önce "onu" kelimesini kullanabiliyorsak o fiil iş fiildir.
Şimdi cümlelerimize bakalım.
A) Benimle Konak'a kadar yürüdü.
Yükleminde herhangi bir değişim söz konusu olmadığı için oluş fiili olamaz.
"onu yürüdü" şeklinde de olamadığı için iş fiili de olamaz.
O halde yüklemimiz durum fiilidir.
B) Bir saat içinde ödevlerimi bitirdim.
Yüklemde herhangi bir değişiklik yok. Bu yüzden oluş fiili değildir.
"onu bitirdim" dediğimizde anlam bozulması olmadığı için ayrıca nesne aldığı için iş (kılış) fiilidir.
C) Çocuğun saçları epey uzamış.
Saçlarının uzaması irade dışında gerçekleşen bir fiil olduğu için oluş fiilidir.
"onu uzamış" şeklinde anlamda bozulma olur. Bu yüzden de iş fiili olamaz.
D) Sorunun çözümünü anladı.
Sorunun çözümünü anlaması irade dışında olmadığı için oluş fiili olamaz.
"onu anladı" şeklinde bir anlam bozukluğu olmadığı için ayrıca nesne alabildiği için iş (kılış) fiilidir.
E) Sabaha kadar yağmur yağdı.
Yağmurun yağması irade dışında olduğu için oluş fiilidir.
Ayrıca "onu yağdı" dediğimizde bozukluk olduğu için iş fiili olamaz.
- Cevabımız hem C) hem de E) seçeneğidir.
~Başarılar
