Cevap:
Memleket tarihi darbelerle şekillenmiş. Buna yakın zamanda darbe girişimleri de eklendi –ki yaşadığımız son “darbe”, bugün çektiğimiz sıkıntıların ortaya çıkmasına sebep. Tırnak içine aldığım ifade, iki tarihi içinde barındırıyor: 12 Eylül ve 15 Temmuz. İlki memleketin canına okudu; ne hukuk kaldı, ne insan hakları, ne de özgürlükler… Postal, palet, her ne derseniz deyin, memleketin üzerinden geçen, ortalığı tarumar etti. Dahası, bugün hayatı zindan eden her ne varsa önünü açtı. Başta YÖK olmak üzere kurulan tuhaf kurumlar ve yapılan hukuksuzluklar, bugün yapılanların habercisi. Fena olan, bugün o kurumları kullananlar ve muadili durumları örnek alanlar, 12 Eylül’e karşı olduğunu söylüyor. “Dostlar alışverişte görsün” misali lafta kalan yargılamalardan, verilmiş göstermelik cezalardan ibaret bir karşı olma hali bu.
Az önce, 15 Temmuz tarihinden söz ettim. Son kırılma noktası bu tarih zira o gece yapılan darbe girişimi sonrasında, bir anda çok iyi bildiğimiz darbe sonrası günlere döndük. Darbe başarısız oldu ama iktidar darbenin yapacağını yaptı: Başta akademisyenler olmak üzere pek çok insan işinden oldu. Dernekler, gazeteler, dergiler ve radyo/televizyon istasyonları kapatıldı, kitaplar toplatıldı, yazarlar tutuklandı. 12 Mart sonrasında gözaltı süresi 30 güne çıkartılmış, Ankara’da beş kişinin ve daha fazlasının yan yana gelmesi ve yürümesi yasaklanmıştı. Bugün gözaltı süresi yine artırıldı ama orada kalmadı, gözaltına alınanların beli bir süre boyunca avukatlarını görmesi engelleniyor. Bu, tutuklananlar için de geçerli. Her yeni KHK, yeni bir özgürlüğü kısıtlıyor. Eskiden Sıkıyönetim Komutanlığı’nca yapılan, bugün KHK’lar aracılığıyla yapılıyor. Dahası, valiliklerin yasakları. 12 Eylül sonrasında hayatımıza giren bir şeydi bu: Devletin sevmediği bir kaset ya da kitap yasaklanmaz, valilikler il sınırları dahilinde onun satılmasını engellerdi. Bugün de aynısı yapılıyor: Valilikler karar alıyor, yasaklar çıkartıyor ve hatta il dahilinde ya da belli bölgelerinde sokağa çıkma yasağı ilan edebiliyor.
