Sıvılar içlerinde bulunan cisimlere kaldırma kuvveti uygulayarak bu cisimleri akışkan yüzeyine doğru harekete zorlar. Bir cisme etki eden kaldırma kuvveti, yeri değişen sıvının ağırlığına eşittir. Kaldırma kuvveti, cismin yoğunluğu ve cismin batan kısmının hacmine bağlıdır.
Sıvı bir ortamda bulunan cisimler için sahip oldukları yoğunluk değerine göre üç durum söz konusudur. Buna göre;
Cisim sıvıdan yoğun ise batar.
Cisim sıvıdan az yoğun ise yüzer.
Sıvı ve cisim aynı yoğunluğa sahip ise cisim sıvı içerisinde batırıldığı yerde kalır.
Sıvı içerisine bırakılan cisimlerin sıvı yüzeyinde yüzmesinin nedeni cismin yoğunluğunun sıvının yoğunluğundan küçük olmasıdır. Cisim sıvı içerisinde nereye bırakılırsa bırakılsın cisim sıvımn kaldırma kuvvetinin etkisiyle sıvı yüzeyine doğru harekete geçerek yükselir. Cismin sıvıdaki yükselme hareketi cisme etki eden kaldırma kuvvetinin cismin ağırlığına eşit olmasına kadar devam eder. Cismin yükselme hareketi son bulduğunda cisim dengede olacağından cisme etki eden net kuvvet sıfırdır.
Bazı cisimler sıvı içerisine bırakıldığında cisim sıvıya tamamen gömülür ancak tabana oturmayıp olduğu yerde kalır. Cismin sıvının içine tamamen batarak sıvı ile kabın tabam arasında kalmasına askıda kalma denir. Cismin sıvıda askıda kalma durumu ancak cismin yoğunluğu ile sıvımn yoğunluğunun eşit olduğu durumlarda gerçekleşir. Askıda kalan cisimlere etki eden kaldırma kuvveti ile cismin ağırlığı birbirine eşittir. Yani cisim dengededir. Cisim dengede olduğundan cisim üzerine etki eden net kuvvet sıfırdır.
Öz kütlesi sıvımn öz kütlesinden büyük olan cisim sıvıya bırakılırsa, kabm tabanına oturur. Cismin yoğunluğu sıvımn yoğunluğundan büyük olduğundan cismin ağırlığı cisme uygulanan kaldırma kuvvetinden büyük olur. Böylece cisim ağırlığının etkisi ile kabm tabanına kadar batarak tabana oturur.
Gaz maddelerin yoğunlukları daima sıvı maddelerden küçük olduğundan gazların kaldırma kuvveti sıvıların kaldırma kuvvetinden küçüktür. Kaldırma kuvvetinin havadaki bir cismin ağırlığına olan azaltıcı etkisi sıvıdaki cisimden daha az olacak böylece sıvı ortamı içindeki cismin ağırlığı gaz ortam içindeki ağırlığından daha az olacaktır.
Sıvıların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvveti gibi gaz maddeler de içindeki cisimlere bir kaldırma kuvveti uygular. Bu kuvvet; çekim kuvveti ile zıt yönde olup değeri, cismin hacminden dolayı yer değiştiren havanın ağırlığına eşittir.
Gaz maddelerin uyguladığı kaldırma kuvveti sadece cismin ortam içinde kalan kısmının hacmine değil sıvılarda olduğu gibi ortamı oluşturan maddenin emsine de bağlıdır.
Bir cismin içinde bulunduğu gaz ortamda uçabilmesi için yoğunluğunun gaz ortamı yoğunluğundan küçük olması gerekir. Uçan balonlar bir gaz karışımı olan havanın uyguladığı kaldırma kuvveti ile yükselir.
Birim yüzey üzerine dik olarak etki eden kuvvete basınç denir. Birimi N/m2 ’dir.
Katilar ağırlıklarından dolayı bulundukları yüzeye dik bir kuvvet uygular. Katilar, kendilerine uygulanan kuvvetin dokunma yüzeyine dik olan bileşenini aynen iletir.Katı maddeler, uygulanan kuvveti aym yönde ve aynı şiddetle iletir. Bu sayede kuvvetin etki ettiği yüzey alanı değiştirilerek basınç ayarlanabilir.
Katı cisimler, kendilerine uygulanan kuvveti aynı yönde ve büyüklükte iletir. Ancak yüzey üzerinde oluşan basmç değeri temas yüzeyinin büyüklüğüne bağlı olarak değişir. Yüzey alanı küçükse burada ortaya çıkan basmç büyük olur. Katiların yüzeye uyguladıkları basmç değeri kuvvetin uygulandığı yüzey alanı ile ters orantılıdır. Aynı ağırlıktaki cisimlerden yüzey alanı büyük olanın basıncı daha küçüktür.
Sıvı madde bir kap içine konulduğunda kabm yan yüzeyleri, içindeki sıvıyı kendi biçiminde tutmak için sıvıya kuvvet uygular. Bu yüzden sıvılar, içine konuldukları kabm yalnız tabanına değil bütün yüzeylerine temas ettiklerinden uyguladıkları kuvvet bütün temas edilen yüzeylere uygulanır.
Sıvının bir noktada oluşturduğu basınç, kap şekline ve sıvının toplam ağırlığına bağlı değildir. Sıvı basıncı derinliğe ve sıvının yoğunluğuna bağlıdır. Dengedeki bir sıvının aym derinliğindeki tüm noktaların basınçları birbiri ile eşit büyüklüktedir.
Sıvılar üzerlerine uygulanan bir basmcı her noktaya aym büyüklükte iletir. Dengesi bozulan bir sıvı, basmcm büyük olduğu yerden küçük olduğu yere doğru akar.
Sıvılar ağırlıkları nedeniyle bulundukları kaınm her noktasına basınç uyguladığı gibi içlerine daldırılan cisimlere de basınç uygular. Sıvı basıncı, sıvının derinliğine ve cinsine (yoğunluğuna) bağlıdır. Kapalı bir kaptaki sıvıya uygulanan basınç, bu sıvının ve kabın iç yüzeyinin her noktasına aynen iletilir.
Hava hem yerküreye hem de kendi içindeki tüm cisimlere, moleküllerinin ağırlığı ve hareketi ile bir basınç uygular. Atmosferin uyguladığı bu basmca açık hava basmcı veya atmosfer basmcı denir. Açık hava basıncı barometre ile kapalı kaplardaki bulunan gazların basıncı ise manometre denilen araçlar yardımı ile ölçülebilir.
Gazlar ağırlıkları nedeniyle bulundukları kabın her noktasına basınç uyguladığı gibi içlerine daldırılan cisimlere de basınç uygular. Gaz basma, gazın emsine (yoğunluğuna) bağlıdır. Deniz seviyesinden yukarı doğru çıkıldıkça atmosfer yoğunluğu azaldığı için açık hava basıncı düşer.
