Cevap:
Skip to content
MENU
Saf Madde ve Karışımlar -Konu özeti
İNDİRMADDENİN YAPISI ve ÖZELLİKLERİMADDENİN TANECİKLİ YAPISI
Atomun Yapısı
Maddenin en küçük yapıtaşına atom denir. Atomu oluşturan bu parçacıklar proton, nötron ve elektronlardır.
Nötron ve protonlar atomun merkezinde bulunur. Nötron ve protonların bulunduğu bu kısım çekirdek olarak adlandırılır.
Elektronlar ise çekirdeğin etrafında yer alır.
Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sahiptir. Farklı yüke sahip bu parçacıklar birbirini etkileyerek bir arada bulunur ve atomu oluşturur.
Protonlar pozitif, elektronlar negatif, nötronlar ise yüksüz parçacıklardır.
Elektronlar çekirdekten belirli uzaklıklarda hem kendi etraflarında hem de çekirdeğin etrafında çok hızlı hareket eder. Bu sebeple elektronlar çekirdeğe düşmezler, çekirdek tarafından çekildikleri için de dışarı fırlamazlar.
Atomun çekirdeğinde bulunan proton ve nötronun kütlesi hemen hemen birbirine eşittir. Elektronun kütlesi ise proton ve nötronun kütlesinden çok daha küçüktür. Protonun veya nötronun kütlesi, elektronun kütlesinin yaklaşık olarak 2000 katı kadardır. Bu durumda atomun kütlesinin yaklaşık olarak proton ve nötron kütleleri toplamıdır.
Aynı atomda bulunan elektronlar çekirdekten farklı uzaklıklarda bulunur. Elektronların ortalama olarak bulunduğu bölgeler katman olarak adlandırılır.
Atom ile İlgili Gelişmeler
Democritus: MÖ 400 lü yıllarda maddeleri oluşturan en küçük birimin atom olduğunu belirtmiştir.
John Dalton: Atom konusunda ilk bilimsel çalışmayı yapmıştır. Atomu içi dolu,
parçalanamayan, berk kürelere benzetmiştir
John Joseph Thomson: Atomu üzümlü keke benzetmiştir. Bu modelde keki pozitif yüklere, üzümleri ise negatif yüklere benzetmiş ve atomun parçalanamadığı fikrini yıkmıştır.
Ernest Rutherford: Pozitif yüklere proton, pozitif yüklerin bulunduğu kısma ise çekirdek adını verdi. Elektronların çekirdeğin çevresinde Dünya’nın Güneş çevresinde yaptığı harekete benzer olarak hareket ettiğini söyledi.(Nobel Kimya Ödülü)
Niels Bohr: Çekirdekte bulunan nötronları keşfetti. Elektronların çekirdeğe belirli uzaklıklarda bulunan katmanlarda döndüğünü belirtti. (Nobel Fizik Ödülü)
Modern Atom Teorisi: Modern atom teorisine göre elektronlar çok hızlı hareket ettikleri için sabit bir yerleri yoktur.
Elektronun bulunabileceği ve hareket ettiği kısımlar elektron bulutu olarak adlandırılır. Her bulut elektronların bulunma olasılığının en fazla olduğu bölgeyi gösterir.
Atomun kimliğini proton sayısı belirler. Bu yüzden proton sayısı aynı zamanda atomun numarasıdır.
İyonları Tanıyalım
Aynı atom için proton ve elektron sayıları eşittir. Proton ve elektron sayıları eşit olan atomlara nötr atomlar denir.
Atomlarda birden fazla sayıda katman bulunabilir ve katmanlardaki elektron sayısı farklı olabilir. Ancak ilk katmanda en fazla iki elektron bulunabilir.
İkinci ve üçüncü katmanlarda bulunabilecek elektron sayısı sekizi geçemez.
Elektronlar öncelikle çekirdeğe en yakın katmanda bulunur.
Sahip oldukları elektron dizilimini değiştirme isteği olmayan bu özellikteki elementler soy gazlar olarak adlandırılır. Bu elementlere ait atomların son katmanında yeterli sayıda elektron bulunmaktadır.
Atomların katmanlarında belirli sayılarda elektron bulunmaktadır. Ancak bir atom, tek katmanlıysa ve bu katmanda iki elektronu varsa kararlıdır. Atomun iki katmanı ya da üç katmanı varsa ve bu katmanlarda sekiz elektron bulunuyorsa bu tür atomlar kararlı yapıya sahiptir.
Sonuç olarak; atomların son katmanları tam dolu ise bu atomlar kararlı yapıya sahiptir.
Atomlar, elektron alışverişi yaparak kararlı atomların elektron dizilimine ulaşmaya çalışırlar. Atomlar, elektron alarak veya vererek kararlı atomların elektron dizilimine ulaştıklarında iyon olarak adlandırılır.
Flor iyonunda negatif yük sayısı pozitif yük sayısından fazla olduğu için bu iyon negatif yüklüdür.
Atomlar elektron aldığında negatif yükle yüklenerek iyon hâline gelirler. Negatif yüklü bu iyonlar, anyon olarak adlandırılır.
Bir iyonda negatif yük sayısı pozitif yük sayısından ne kadar fazla ise o sayı, sahip olduğu yükle birlikte atomun sembolünün sağ üst köşesine yazılır.
Atomlar elektron verdiğinde pozitif yükle yüklenirler. Pozitif yüklü bu iyonlar, katyon olarak adlandırılır.
Katyonlarda pozitif yük sayısının negatif yük sayısından ne kadar fazla olduğu bulunur ve fazla olan yük sayısı ise, sembolün sağ üst köşesine yazılır.
İyonlar, her zaman tek atomlu olmayabilir. Birden fazla atom gurup halinde negatif ya da pozitif yüke sahip olur. Bu atomlara çok atomlu iyon denir.
Bazı maddeler atom veya moleküllerden oluşurken bazı maddeler ise atomların
elektron alması ve vermesi sonucu oluşan iyonlardan meydana gelir. Örneğin, demir elementi atomlardan, iyot elementi moleküllerden, sodyum klorür ise iyonlardan oluşmaktadır.
Moleküller
Maddeleri oluşturan atomlar, tek tek ya da gruplar halindedir. Örneğin, altının en
küçük taneciği tek bir atomdan oluşurken, oksijenin en küçük taneciği iki tane oksijen atomunun bir araya gelmesi sonucu
oluşmuştur. En küçük birim tek bir atom ise maddenin taneciği atomik yapıda, gruplar halinde ise maddenin taneciği molekül yapıdadır.
Moleküller aynı ya da farklı atomlardan oluşabilir. Molekül az sayıda atom içeriyorsa basit yapılı, çok sayıda atom içeriyorsa karmaşık yapılıdır.
SAF MADDELERSaf Maddeleri Tanıyalım
İçlerinde kendinden başka madde bulunmayan maddelere saf maddeler denir.
Aynı cins atomlardan oluşan saf maddelere element denir.
Aynı elementin bütün atomları birbirleriyle aynıdır, farklı elementlerin atomları ise birbirinden farklıdır.Elementler fiziksel ya da kimyasal yöntemlerle kendinden daha basit maddelere ayrışamazlar.Atomik ya da moleküler yapıda olmak üzere ikiye ayrılırlar.Atomik yapılı elementleri en küçük birimi atom, molekül yapılı elementlerin en küçük birimi moleküldür.Sembollerle gösterilir.
Atomik Moleküler
Bakır: Mutfak eşyalarında ve elektrikli araçların iletken kısımlarında kullanılır.
Demir: Marul, pekmez gibi besinlerimizde bulunan demir inşaat malzemesi olarak kullanılır.
Çinko: Mutfak eşyalarında ve pillerde kullanılır.
Karbon: Kurşun kalemlerde bulunur.
Civa: Bazı termometrelerde ve diş dolgularında kullanılır.
İyot: Deniz ürünlerinde ve sofra tuzunda bulunur.
Krom: Metal maddelerde sertlik sağlamada ve zırhlı araç yapımında kullanıldığı gibi yer fıstığı, yumurta sarısı, peynir, üzüm suyu gibi gıda maddelerinde de bulunur.
Farklı elementlere ait atomların belirli oranlarda bir araya gelerek bağ yapmasıyla oluşan yeni ve saf maddeye bileşik denir.
En az iki farklı cins atomdan oluşurlar.Kendini oluşturan maddelerden tamamen farklı özelliklere sahiptirler.Kimyasal yöntemlerle bileşenlerine ayrılabilirler.İyonik ya da moleküler yapıda olmak üzere ikiye ayrılırlar.Formüllerle gösterilirler.
Moleküler İyonikElementlerin Sembolleri
Bilimsel çalışmalar sırasında elementleri adlarıyla kullanmak iletişimi zorlaştırır, ayrıca zaman kaybına da yol açar. Bilim adamları bu yüzden, ortak bir dil sağlamak ve kısa zamanda çok şey anlatmak için çeşitli işaretlerden yararlanmışlardır.
Bilim insanları elementlerin Latince adlarının yerine bu adların ilk harflerini tercih etmişler ve bu harfler elementlerin sembolü olarak kullanılmıştır. İlk harfleri
aynı olan elementler olduğunda da element adının ilk iki harfi tercih edilmiştir. İki harfle
belirtme durumunda ilk harf büyük, ikinci harf küçük yazılmıştır.
NoElementin AdıSembol1HidrojenH2HelyumHe3LityumLi4BerilyumBe5BorB6KarbonC7Azot (Nitrogenium)N8OksijenO9FlorF10NeonNe11Sodyum (Natrium)Na12MagnezyumMg13AlüminyumAl14SilisyumSi15Fosfor (Phosphoros)P
