Kalademi.me ułatwia znalezienie rozwiązań dla wszystkich Twoich pytań dzięki aktif bir topluluk yardımıyla kolaylaştırır. Sorularınıza hemen güvenilir yanıtlar bulmak için deneyimli uzman topluluğumuzdan faydalanın. Deneyimli profesyonellerden ayrıntılı yanıtlar almak için kullanıcı dostu platformumuzu keşfedin.
Sagot :
✨ֆɛʟǟʍʟǟʀ✨
Size Basit ve Türemiş cümleler hakkında bilgi+örnek vereceğim.
⚛️Basit Cümle: Basit cümle içinde tek yargı bulunduran cümleye denilir. Yani tek yüklem+ ve tek bilgi bildirir.
☁️Öяиєкℓєя:
- Bugün okula gittim.
- Kahvaltımı yaptım.
- Anneme yardım ettim.
⚛️Türemiş Cümle: Kelimelerin ek alarak cümlelerde kullanılmasına denir.
☁️Öяиєкℓєя:
- Çöpçü, bugün çok çalıştı.
- Marketten süt aldım.
- Ağaçlar yemyeşildi.
☃️єk вílgílєr:
- Cümle, en az iki kelimeden oluşan ve yargı bildiren sözcük gruplarından oluşan şey.
❥Bu cümlelerde birkaç sıfat var?
Sıfat, bir ismi nitelendiren şeydir.
☁️Öяиєкℓєя:
- Kırmızı elbise
- Sarı duvar
- Pembe mont
- Bu adam
ღUmarım Yardımcı Olurღ
En iyi seçersen sevinirim iyi çalışmalar dilerim
✨вαşαяıℓαя✨
#lSutluGave
#Lauleri
#End
Miriba optişim!<3
Cümle Türleri
Yüklemin türüne göre cümleler
1. Fiil (Eylem) Cümlesi
▪Yüklemi haber veya dilek kiplerinden biriyle çekimlenmiş olan cümlelerdir.
- Manzarayı birlikte seyredelim. [Seyredelim yüklemdir, Seyret- fiili dilek kipiyle çekimlenmiş.]
- Bugün alışverişe gidilecek. [Gidilecek yüklemdir, Git- fiili haber kipiyle çekimlenmiş]
2. İsim (Ad) Cümlesi
▪Yüklemi ek fiil ile çekimlenmiş olan cümlelerdir.
- Ortam kalabalıktı. [kalabalıktı yüklemdir, Kalabalık sözcüğü ek fiil ile çekimlenmiş.]
- Yaptığı tek spor, yürümekti. [Yürümekti yüklemdir, Yürümek sözcüğü ek fiil ile çekimlenmiş.]
Nøt: Yüklemi sesteş (eş sesli) bir sözcük olan cümlelere dikkat etmek gerekir. Cümleyi okumadan yanızca yükleme bakılırsa hata yapılır.
- Geç de olsa sonunda köye vardı. → Fiil cümlesi
- Çantasında birkaç parça eşya vardı. → İsim cümlesi
▪Yüklemin türü bulunurken asla köke bakılmaz, sözcüğün yapım eki almış son hâline bakılır.
- Çalışmaktır . → Çalış- sözcüğü fiildir ama “-mak” eki onu isim yapmıştır. Sonuç olarak isim cümlesidir.
- Sakinleşti . → Sakin sözcüğü isimdir ama “-leş” eki onu fiil yapmıştır. Sonuç olarak fiil cümlesidir.
Yüklemin yerine göre cümleler
1. Kurallı (Düz) Cümle
▪Yüklemi sonda olan cümleler, kurallı cümledir.
- Fiiller konusunu dönem başında öğrenmiştik. → Öğrenmiştik Yüklem, Kurallı cümle
2. Devrik (Kuralsız) Cümle
▪Yüklemi sonda olmayan cümleler, devrik cümledir.
- Fiiller konusunu Dönem başında öğrenmiştik. → Öğrenmiştik Yüklem, Devrik cümle
- Yine neler alacağımı unuttum → Unuttum Yüklem, Devrik cümle
3. Eksiltili Cümle
▪Yüklemi olmayan cümleler, eksiltili cümledir.
▪Eksiltili cümlelerin sonu üç nokta (…) konur.
- Tam oturup dinlenecekken… → Eksiltili cümledir
- Hava öyle soğuk ki… → Eksiltili cümledir
Anlamları bakımından cümleler
1. Olumlu Cümle
▪İsim veya fiil cümlelerinde yüklemde bildirilen işin gerçekleştiğini, gerçekleşeceğini ya da var olduğunu belirten cümleler, olumlu cümledir.
- Yardımlarımızdan dolayı bize teşekkür etti. → Olumlu cümle
- Bende biraz para var. → Olumlu cümle
▪Kötü ya da olumsuz olarak algıladığımız durumlar, cümleyi olumsuz yapmaz. Önemli olan şey, yargının gerçekleşip gerçekleşmediğidir.
- Top oynarken ayağını kırmış. → Olumlu cümle
- Yaşlı köpekleri dün ölmüş. → Olumlu cümle
2. Olumsuz Cümle
▪İsim veya fiil cümlelerinde yüklemde bildirilen işin gerçekleşmediğini, gerçekleşmeyeceğini ya da var olmadığını belirten cümleler, olumsuz cümledir.
▪Olumsuz cümleler; “-ma, -me, -mı, -mi, -mu, -mü; -maz, -mez; -sız, -siz, -suz, -süz” ekleriyle ve “yok, değil” sözcükleriyle yapılır.
- Çam, meyve ağacı değildir. → Olumsuz cümle
- Evde hiç ekmek yok. → Olumsuz cümle
- Uzun zamandır sinemaya gitmiyorum. → Olumsuz cümle
- Elmalar tatsızdı. → Olumsuz cümle
- Gece bir türlü uyuyamadım. → Olumsuz cümle
Nøt: Bazı cümleler biçimce olumlu olduğu hâlde anlamca olumsuz olabilir.
☘Cümle: Kadıncağız sabahtan beri ne yiyor ne içiyor.
Cümleden Çıkan Anlam: Kadıncağız sabahtan beri yemedi içmedi.
Sonuç: “Kadıncağız sabahtan beri ne yiyor ne içiyor.” cümlesi olumsuz bir cümledir.
☘Cümle: Bu masraflara para mı dayanır?
Cümleden Çıkan Anlam: Bu masraflara para dayanmaz.
Sonuç: “Bu masraflara para mı dayanır?” cümlesi olumsuz bir cümledir.
▪Bazı cümleler biçimce olumsuz olduğu hâlde anlamca olumlu olabilir.
☘Cümle: Seni anlamıyor değilim.
Cümleden Çıkan Anlam: Seni anlıyorum.
Sonuç:“Seni anlamıyor değilim.” cümlesi olumlu bir cümledir.
☘Cümle: Küçücük dükkânda yok yok.
Cümleden Çıkan Anlam: Küçücük dükkânda her şey var.
▪Biçimce ve anlamca olumlu/olumsuzluk ifadeleri verilmeden cümlenin anlamı sorulduğunda, biçime değil anlama bakarız çünkü esas olan anlamdır.
- Senin için fedakârlık yapmayacak değilim. → Olumlu cümle
3. Soru Cümlesi
▪Cevap almak için kurulan cümleler, soru cümleleridir.
- Bunların hepsini yiyecek misin?
▪Soru cümleleri, gerçek ve sözde soru cümleleri olmak üzere ikiye ayrılır:
a) Gerçek Soru Cümleleri:
- Amaç, soruya cevap almaktır.
- Akşam beni kaçta ararsın?
- Evcil hayvanınız var mı?
b) Sözde Soru Cümleleri:
▪Amaç cevap almak değil daha çok bilineni vurgulamaktır.
- Ne çok çalıştığını bilmez olur muyum? (Onaylama)
- Bunları ben mi söylemişim? (İnkâr)
- Bu parayla ne alınır ki? (Azımsama)
- İnsan, sevdiğini hiç üzer mi? (Ayıplama, kınama)
- Bir bardak çay alabilir miyim? (Rica)
4. Ünlem Cümlesi
▪Sevgi, korku, heyecan, şaşkınlık gibi duyguları ifade eden cümlelerdir.
- Tüh, annemin en sevdiği vazoyu kırdım!
- Eyvah, yine yağmura yakalanacağım!
Yapılarına göre cümleler
▪Yapılarına göre cümleler konusunun iyi anlaşılabilmesi için yan cümle ve temel cümle kavramlarının iyi bilinmesi gerekir.
Temel Cümle:
▪Birleşik cümlelerde yarım yargıları sonuca bağlayan, asıl yargıyı bildiren cümledir. Temel cümle, içerisinde mutlaka yüklemi barındırmalıdır.
- Ahmet’i bugün statta gördüm. → Gördüm, yüklemdir aynı zamanda temel cümledir.
- Dosyaları evde unuttum. → Unuttum, yüklemdir; temel cümle, yüklemi içerisinde barındırmaktadır.
Yan Cümle:
▪Birleşik cümlelerde ana cümlenin anlamını tamamlayan yardımcı unsurlardır. Genellikle yarım yargı bildirirler.
▪Türkçemizde yan cümle dört şekilde yapılır:
▪Fiilimsilerle yapılır. Bir cümlede ne kadar fiilimsi varsa bir o kadar da yan cümle vardır.
- Üşüyünce ellerini ovuşturarak içeri girdi. → Yan cümle/Yan cümle/temel cümle
▪“-sa/-se” şart ekiyle yapılır.
- Bir şeye ihtiyacın olursa ben buradayım. → Temel cümle/Yan cümle
▪Yargıların bağlayan “ki” bağlacı ile yapılır. “ki”li birleşik cümlelerde temel cümlenin yan cümleden önce geldiği yönünde genel bir kabul vardır.
- Öyle sanıyorum ki akşama evde oluruz. → Temel cümle/Yan cümle
▪Nesne görevindeki doğrudan anlatım cümleleriyle yapılır.
- Terli terli soğuk su içme, dedi. → Yan cümle/Temel cümle
Yapılarına göre cümleler dört başlık hâlinde incelenir:
1. Tek Yüklemli (Basit) Cümle
▪Yüklem tektir ve herhangi bir yan cümle bulunmaz.
▪Cümlenin uzunluğu ya da kısalığı ölçü değildir.
- Şu kale, en sağlam yapısıdır bu küçük kentin.
▪Yüklem tek olmasına rağmen yan cümle olduğu için basit cümle sayılmaz.
2. Birleşik Cümle
Birleşik cümleleri dört başlık altında inceleyebiliriz:
a. İçinde Fiilimsi Olan Cümle (Girişik Birleşik Cümle):
▪Tek yüklemi olan ve yan cümlesinde fiilimsi bulunan cümlelerdir.
- Beni görünce koşarak yanıma geldi. → Yan cümle/Yan cümle/Temel cümle
Nøt: Yüklemin içerisinde yer alan fiilimsiler yan cümle yapmaz, temel cümle olur.
- Tek çaresi, onunla konuşmaktı. → Konuşmaktı yüklem, Konuşmak sözcüğü fiilimsi olmasına rağmen yan cümle değildir.
b. Şartlı Birleşik Cümle:
▪Tek yüklem bulunur.
▪Şartlı birleşik cümleler “-sa/-se” ekleriyle yapılır.
▪Yan cümle, temel cümleye şart anlamı katarak bağlanır.
- Kendine güvenmezsen başaramazsın. → Yan cümle/Temel cümle
Nøt: Yan cümlesinde “-sa/-se” olup ayrıca bir de fiilimsi bulunuyorsa cümle yine şartlı birleşik cümle olur.
- Anlatılanları iyi dinlersen konuyu çabuk kavrarsın.
c. “ki”li Birleşik Cümle:
▪Birden fazla yargının “ki” bağlacı ile bağlandığı cümlelerdir. “ki”li birleşik cümlelerde temel cümlenin yan cümleden önce geldiği yönünde genel bir kabul vardır.
- Anladım ki bu konuda ben yanılıyorum. → Temel cümle/Yan cümle
- Düşündüm ki sen de bizimle gelebilirsin. → Temel cümle/Yan cümle
d. İçinde Cümle Olan Cümle (İç İçe Birleşik Cümle):
▪Yüklem tek olur.
▪Yan cümlesinde doğrudan anlatım vardır.
▪Doğrudan anlatımlı cümle temel cümlenin nesnesi olmak zorundadır.
- Bir haftaya kadar buraya dönmüş olacağım dedi. → Yan cümle (Belirtisiz nesne görevinde)/ Temel cümle
3. Birden Çok Yüklemli (Sıralı) Cümle
▪Birden fazla yüklem vardır.
▪Yüklemler, virgülle ya da noktalı virgülle bağlanırlar.
- Acıktım bir şeyler yiyeceğim. → 2 Yüklemli
- At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır → 4 Yüklemli
Nøt: Öge ortaklığı olanlar bağımlı, olmayanlar bağımsız sıralı cümle olur.
- Ebru bu paketleri sana bıraktı, gitti. → Özne/Yüklem/Yüklem [Özne ortaklığı olduğu için bağımlı sıralı.]
- Ege uyudu, Arda hâlâ oynuyor. → Yüklem/Yüklem [Hiçbir öge ortak değil, bağımsız sıralı.]
4. Bağlacı Olan (Bağlı) Cümle
▪Birden fazla yüklem vardır.
▪Yüklemler, bağlaçlarla birbirine bağlanır.
- Kapıyı açtı ve dışarı çıktı. → Yüklem/Yüklem
Nøt: Hem… hem…, ne… ne…, ya… ya…” gibi tekrarlı bağlaçlar, yüklemleri bağlarsa bağlı cümle oluşturur.
- Hem okurum hem yazarım. → Yüklem/Yüklem [Bağlı cümle]
- Ya benimle gelirsin ya evde oturursun. → Yüklem/Yüklem [Bağlı cümle]
▪Bağlaç kullanılan her cümle bağlı cümle (bağlacı olan cümle) olmaz. Bağlı cümle olabilmesi için yüklemleri birbirine bağlaması gerekir.
- Ne annesini ne babasını dinledi. → Yüklem [Bağlı cümle değil çünkü yüklem tek.]
- Emel ve Sude, birlikte geziyor. → Yüklem [Bağlı cümle değil çünkü yüklem tek]
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
"Öğret bana nasıl unutulur düşünmek?"
#PlatonKızı^^ Rəhbər"m
#OptiYolunda
!! Cevabım (ç)alıntı değildir !!
ßaşarılar dilerim☘️♡
Ziyaretiniz için teşekkür ederiz. İhtiyacınız olan bilgileri her zaman bulabilmeniz için buradayız. Ziyaretiniz bizim için çok önemli. Herhangi bir sorunuz olduğunda güvenilir yanıtlar almak için geri dönmekten çekinmeyin. Kalademi.me'ye güvendiğiniz için teşekkür ederiz. Uzmanlardan yeni yanıtlar almak için tekrar ziyaret edin.