Kalademi.me, tüm sorularınıza güvenilir ve hızlı yanıtlar alabileceğiniz en iyi yer. Farklı alanlardaki profesyonellerden kapsamlı çözümler bulmak için platformumuzu kullanın. Farklı disiplinlerdeki uzmanlardan kesin yanıtlar almak için kapsamlı soru-cevap platformumuzu kullanın.
Sagot :
Cevap:
etken eylemin kim tarafından yapıldığı belli ama edilgenin ki belli değil
örnek
bugün okula gitmedi
kim gitmedi o(gizli özne)
yarın herkese aşı yapılacak
kim yaicak belli değil
taktik:
l,n harfleri varsa mutlaka edilgendir
kolay gelsin en iyi seçmeyi unutma
Açıklama:
Öznesine göre fiiller 〽
Etken Fiil
✅ Etken fiillerin öznesi bellidir. Yani işi yapan bellidir.
✅ Etken fiiller hiçbir çatı eki almaz.
Örnek;
• “Anası mutfakta bir tabağa marul doğruyor.” – Y. Atılgan
~Doğruyor, fiili hiçbir çatı eki almamış. (doğ-ru-yor) Doğramak fiilini yapan kişi belli, fiil hem
~3.tekil kişiyle çekimlenmiş (o doğruyor) hem de cümleye bakar ve “Kim doğruyor?” diye sorarsak “anası” cevabını alabiliriz.
Örnek ;
• "Pencerede dolaşan gölgelerden bir şeyler sezmeye çalışarak koşuyorum.” – Yusuf Ziya Ortaç
~Koşmak fiii hiçbir çatı eki almamış (koş-u-yor-um) ve fiil 1.tekil kişi ile çekimlenmiş: (ben koşuyor-um) özetle kişisi belli ve etken fiil.
Edilgen Fiil
✅ Edilgen fiillerde eylemi, işi kimin neyin yaptığı belli değildir.
✅ Başkası tarafından yapılma, bilinmezlik anlamı vardır.
✅ -l, -n, -ıl, -ın eklerini alırlar.
Örnek ;
• “Kiler daha yarım saat evvel temizlenmiştir.” – R.N. Güntekin
~Temizlenmek fiilini, temiz-le-n-miş-tir şeklinde ekine köküne ayırır isek temiz kökünden, temizlemek fiili türemiş temizle-(mek) fiiline de -n eki gelmiş ve temizlen-(mek) olmuştur. Ayrıca temizlenmek
işini yapan belli değildir, kiler temizlenmiş fakat kimin tarafından? Dolayısı ile bu fiil edilgendir.
Örnek ;
• "Bire doğru da akşam yemeğine oturulurdu.” – A.Ş. Hisar
Otur- fiili –ul ekini alarak oturul-(mak) fiiline dönüşmüş, edilgenlik eki almış. Ayrıca oturulmak eyleminin kimin tarafından gerçekleştiği belirsiz, öyle ise bu fiil de edilgen bir fiildir.
♦ Edilgen Fiili Bulmanın Kolay Yolu ♦
➡Kafanın biraz karıştığını biliyorum ama korkma. Edilgen fiili tespit etmenin kolay bir yolu var. Ama sen
yine de edilgenlik eklerini öğren, ileride bize lazım olacak.
➡Edilgen fiillerde “başkası tarafından yapılma” anlamı var demiştik. Öyle ise bize verdikleri cümlede
fiillerden önce “başkası tarafından” söz öbeğini getirip uygunluğunu kontrol edebiliriz:
▶ “Kiler daha yarım saat evvel temizlenmiştir.” / “başkası tarafından temizlenmiştir” diyebiliyorsak edilgen bir fiil var demektir.
▶Anası mutfakta bir tabağa marul doğruyor.” / “başkası tarafından doğruyor” anlamsız oldu, öyle ise bu fiil edilgen değildir. (Etkendir demiyorum edilgen değildir
✅Ayrıca dönüşlü bir fiil de “başkası tarafından” söz öbeğine uygun olabilir o yüzden cümlede işi yapan
belli mi değil mi kontrol ederek, sağlamasını yapmayı unutma.
❌Ek Bilgi❌
Edilgen çatılı fiil ile kurulan cümlelerde, belirtisiz nesneye “sözde özne” denir.
BAŞARILARRR DİLERİMMM ...
Aradığınız bilgileri bulduğunuzu umuyoruz. Daha fazla yanıt ve güncel bilgi almak için tekrar ziyaret edin. Aradığınız bilgileri bulduğunuzu umuyoruz. Daha fazla yanıt ve güncel bilgi almak için tekrar ziyaret edin. Bilginiz değerlidir. Daha fazla yanıt ve bilgi için Kalademi.me'ye geri dönün.