Açıklama:
Fatih Sultan Mehmet, fetih haberini ilk olarak o dönemde güçlü komşuları olan Karakoyunlu hükümdarı Cihanşah’a, Memluk sultanı İnal’a ve Mekke emirine fetihnâmelerle resmi olarak bildirir. Bu mektuplar yerlerine ulaştığında bütün Müslüman âlemin fetihten haberi olur.
Memluk sultanına gönderilen mektubu getiren elçi Kahire’ye ulaştığında Sultan elçiyi her zaman uygulanan prosedürle karşılar. Fetih haberini duyunca da şenlik yapılmasını emreder. Fatih, Memlük sultanına gönderdiği mektupta “Allah’ın güneşi, ikbal sancağı” gibi övücü ifadeler kullanırken sultan, Fatih’e gönderdiği mektupta övücü ifadeler kullanmaz. Fetihten memnun olduğunu, Allah’a şükrettiğini yazar ve gönderdiği hediyelerin kabulünü rica eder.
Mekke’ye giden mektup daha etkili olur. Halk fetih haberini coşkuyla karşılar. Mekke emiri gelen fetihnameyi Kâbe’nin karşısında halka okur, Fatih Sultan Mehmet’i gazi olarak över.
Karakoyunlu hükümdarı Cihanşah’a yazılan fetihname diğer ikisine göre uzundur. Ayet ve hadislere de yer verir Fatih. Cihanşah’ın Fatih’e yazdığı cevabî mektupta Fatih’e övgüler vardır. “Şahlar şahı, hilafetin incisi, Allah yolunda gazi, iman ehli orduların kumandanı, zamanın kahramanı, adaletin koruyucusu…”
Kısaca fetih, Memluklular hariç diğer Müslüman ülkelerde halk tarafından sevinçle karşılanır. Osmanlılar fetihle üç kıt’aya hükmedecek devletin temellerini atarlar.
