Hayatımızı kolaylık sağlayan düzeneklere “basit makine” denir. Basit makinelerin yapılış amacı öncelikle iş kolaylığı, sonra kuvvet kazancıdır.
Basit makinelerde;
Formülümüz ise ;
Bir diğer formül ise ;
Verim = Yapılan İş / Harcanan Enerji
e. Tork prensipleri ve iş – enerji ilkesine göre çalışırlar.
▪Sabit bir destek etrafında dönebilen çubuklardan oluşan araçlara “kaldıraç” denir. Tork ilkesine göre kaldıraç denklemi, kuvvet x
lkuvvet
●Desteğe göre tork alınırsa
kuvvet kazancı gerçekleşir. .
●Desteğin ve kuvvetin Uçlarda olduğu Kaldıraçlar
F.X = P.Y olur. X>Y
☘ El arabası, ceviz kırma makinesi kapak açacağı v.b. örnekleri kaldıraç çeşidine örnek olarak verilebilir.
● Desteğin ve Yükün Uçlarda Olduğu Kaldıraçlar
F.X = P.Y olur. Y>X
☘ Cımbız, maşa, insanın çenesi pense v.b örnekler kaldıraç çeşidine örnek verilebilir.
●Çevresine ip geçirilmiş, ekseni çevresinde dönerek ipin hareket etmesi sonucu çalışan araçlara “makara” denir.
●Ekseninden tavana veya duvara sabitlenerek sadece dönme hareketi yapan makaralardır.
❤O noktasına göre tork hesaplandığında,
P.d=F.d olur.
Buradan P = F ifadesi elde edilir.
P yükünü dengelemek için uygulanan kuvvetin büyüklüğü F, P ye eşittir.
▪Sabit makaralarda asla kuvvetten kazanç sağlanmaz sadece kuvvetin yönü değişir
●Dönme hareketi ile birlikte aşağı ve yukarı hareket edebilen makaralardır.
❤O noktasına göre moment alınırsa,
Kuvvetten •/•50 kazanç vardır.
●Hareketli makaralarda her zaman kuvvetten kazanç , yoldan kayıp vardır.
●Örnek:
✌P yükünü 1 metre yükseltmek için F kuvvetinin uygulandığı ipi 2 metre çekmek gerekir.
✌ Bu olay makaranın dönmesi için gereklidir. Ipin 2 metre çekilmesi için makaranın çevresi etrafında 1m lik tur atmasına sebep olur.
●Sabit ve hareketli makaralardan oluşmuş sistemlerdir.
●Eğik Düzlemde Yoldan kayıp, kuvvetten kazanç vardır.
●Çiftliklerde kuyulardan su çekmek için kullanılan araçtır.
●Kuvvet ve yük arasındaki ilişki kaldıraçtaki gibidir.
❤ F.R = P.r
●Vida, iş prensibine göre çalışır.
●Bir tam dönme yaptığında vida, dişleri arasındaki mesafe kadar iner veya çıkar.
arasındaki ilişki F.2π r= R.a eşitliğiyle elde edilir.
●Sistemin dönme hızını ve yönünü değiştiren araçlardır.
●İki türlü sistem vardır.
●Cismin kütlesini tam ve hassas olarak ölçebilmek için ise terazinin sağ ve sol tarafında yük yerleştirilir.
Merhaba Øptişimm♡
Basit Makineler
▪Gündelik yaşantımızda kolaylık sağlayan düzeneklere “basit makine” denir.
▪Basit makinelerin yapılış amacı öncelikle iş kolaylığı, sonra kuvvet kazancıdır.
▪Basit makinelerde;
☆kazanç = Yük / Kuvvet☆
▪Buna göre makinelerin verimi oluşur.
☆Verim = Yapılan İş / Harcanan Enerji☆
Kaldıraçlar
▪bir destek etrafında dönebilen çubuklardan oluşan araçlara “kaldıraç” denir.
▪Tork ilkesine göre kaldıraç denklemi;
☆kuvvet x kuvvet kolu = Yük x Yük kolu☆
a) Desteğin Ortada Olduğu Kaldıraç
▪Desteğe göre tork alınırsa
☆F.a = P.b☆ bulunur.
▪Genel olarak kaldıraç sorularında çubuğun kütlesi önemsenmemektedir.
b. Desteğin ve kuvvetin Uçlarda olduğu Kaldıraç
▪Desteğe göre tork alınırsa
☆F.X = P.Y olur.☆
☘ El arabası,ceviz kırma makinesi ve kapak açacağı, bu kaldıraç çeşidine örnek olarak verilebilir.
c) Desteğin ve Yükün Uçlarda Olduğu Kaldıraç
▪Desteğe göre tork alınırsa
☆ F.X = P.X ☆
☘Cımbız, maşa, insanın çenesi bu kaldıraç çeşidine örnek verilebilir.
Makaralar
▪Çevresine ip geçirilmiş, ekseni çevresinde dönerek ipin hareket etmesi sonucu çalışan araçlara “makara” denir.
1. Sabit Makaralar
▪Ekseninden tavana veya duvara sabitlenerek sadece dönme hareketi yapan makaralardır.
▪O noktasına göre tork hesaplandığında,
☆P.d=F.d olur.☆
▪Buradan P = F ifadesi elde edilir.
▪P yükünü dengelemek için uygulanan kuvvetin büyüklüğü F, P ye eşittir.
▪Sabit makaralarda kuvvetten kazanç sağlanmaz, yalnızca kuvvetin yönünü değiştirmek için kullanılır.
2. Hareketli
▪Dönme hareketi ile birlikte aşağı ve yukarı hareket edebilen makaralardır.
▪O noktasına göre moment alınırsa,
☆P . d = F . 2d olur.☆
▪Buradan F= P/2 bulunur.
▪Bu durumda, kuvvetten yarı yarıya kazanç vardır.
▪Hareketli makaralarda kuvvetten kazanç oranında yoldan kayıp vardır.
▪Yani P yükünü 1 metre yükseltmek için F kuvvetinin uygulandığı ipi 2 metre çekmek gerekir.
!! Altın kural: Bu olay makaranın dönmesi için gereklidir. Yani ipin 2 metre çekilmesi, makaranın çevresi etrafında 1m lik tur atmasına sebep olur. İpin çekilme miktarının yarısı makarayı döndürmeye, diğer yarısı yükseltmeye harcanır.
Palangalar
▪Sabit ve hareketli makaralardan oluşmuş sistemlerdir.
Eğik Düzlem
▪Eğik Düzlem; Yoldan kayıp, kuvvetten kazanç sağlayan bir düzenektir.
Çıkrık
▪Özellikle çiftliklerde kuyulardan su çekmek için kullanılan araçtır.
▪Kuvvet ve yük arasındaki ilişki kaldıraçtaki gibidir.
☆F.R = P.r olur
☆h = 2.π.r.N bağıntısı ile bulunur.
Vida
▪İş prensibine göre çalışır.
▪Bir tam dönme yaptığında vida, dişleri arasındaki mesafe (vida adımı) kadar iner veya çıkar.
☆kuvvet kolunun uzunluğuarasındaki ilişki
☆F.2π r= R.a eşitliğiyle elde edilir.
☆h = N.a dır.
Dişli Çarklar ve Kasnaklar
▪Sistemin dönme hızını ve yönünü değiştiren araçlardır.
▪İki türlü sistem vardır.
⚘Not: Eş merkezli çarkların, kasnakların tur sayıları ve dönme yönleri aynıdır.
⚘Not: Frekans (tur) sayısı ile, diş sayısı, yarıçap ile orantılı alınabilir.
⚘Not: Yarıçapı büyük olan dişlinin tur sayısı küçük olur.
Eşit Kollu Terazi
▪Terazide kütlesi bilinmeyen cisim, kütlesi bilinen cisimler ile dengelenmeye çalışılır. ▪Cismin kütlesini tam ve hassas olarak ölçebilmek için ise terazinin bir koluna binici yerleştirilir.
⚘Not: Soruları tork esasına göre de çözebiliriz.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
"Belki sen varsın diye"
#PlatonKızı^^ Rəhbər"m
#OptiYolunda
