Açıklama:
Bağlaç olan ki ayrı yazılır: bilmem ki, demek ki, kaldı ki vb. Geçmiş zaman olur ki hayali cihan değer. Birkaç örnekte ki bağlacı kalıplaşmış olduğu için bitişik yazılır: belki, çünkü, hâlbuki, mademki, meğerki, oysaki, sanki.
Örnekler
‘’Ben ki bu işin üstesinden gelirim.’’
‘’Bugün öyle çok yorulmuş ki hemen yattı.’’
‘’Sana bu soruyu verdim ki dikkatli şekilde saklayasın.’’
İlgi zamirleri, Türkçede aitlik eki -ki ile oluşturulan zamirlerdir. Bu nedenle zaman zaman aitlik eki ve ilgi zamiri kavramları eş anlamlı olarak kullanılır.[1] İlgi zamiri belirtili isim tamlamalarında ikinci kısmın (tamlananın) yerine geçer.[1]
Senin sunumun benimkinden çok daha güzel oldu. (-ki eki "sunum" sözcüğünün yerine kullanılmıştır.)
Örnekler
onunki
okulumuzunki
Ayşe'ninki
Türkçede üç tür "ki" bulunur. Bunlar sırası ile; bağlaç olan "ki", sıfat yapan "ki" ve zamir olan (ilgi zamiri) "ki" dir. Bağlaç olan "ki" yi diğer iki "ki" türünden ayıran en temel özellik daima ayrı yazılmasıdır. Zamir olan "ki" ve sıfat yapan "ki" ise eklendiği kelimeye bitişik bir şekilde yazılmaktadır. Sıfat yapan "ki" hakkında örnek cümleler ile konunun pekiştirilmesi bu ekin görevinin, yazımının ve doğru kullanım şeklinin en iyi şekilde öğrenilmesine katkıda bulunacaktır.
Sıfat Yapan Ki Nedir?
Sıfat yapan ki eki Türkçede sıklıkla karşılaşılan ve kullanılan ekler arasında yer alıyor. Sıfat olması nedeni ile önüne genellikle isim gelmektedir. Aksi durumunda isimleştirilmiş sıfat halini almaktadır. Önüne geldiği ismin zamanını ve yerini belirtmek amacı ile kullanılmaktadır. Sıfat yapan ki, ilgi zamiri olan ki ve bağlaç olan ki ekleri ile zaman zaman karıştırılabilir. Bunun için aradaki farkların açık bir şekilde bilinmesi yeterli olmaktadır. Bu dilbilgisi kuralları ise başlıca şöyle sıralanabilir:
- Bağlaç olan ki ayrı yazılır.
- Sıfat yapan ki bitişik yazılır.
- İlgi zamiri ki bitişik yazılır.
- Bağlaç olan ki cümleden çıkarılırsa anlam bozulmaz.
- Sıfat yapan ki cümleden çıkarılırsa anlam daralır.
- İlgi zamiri yapan ki aynı zamanda isimleştirilmiş sıfattır.
Sıfat yapan ki de sıfat tamlaması kurmaktadır. Her zaman bitişik yazılan bu ki, pratik olarak önüne geldiği isme "hangi" sorusunun sorulması ile bulunmaktadır. Böylelikle diğer ki eklerinden de ayrılır.
- Sınıftaki öğrenciler teneffüse çıkabilir. (Hangi öğrenciler?)
- Cevap: Sınıftaki
- Dünkü sınav çok zordu.
- Aklımdaki şüpheler hiç bitmiyor.
- Elindeki pek çok insanın çok hoşuna gitti. (İsimleştirilmiş sıfat)
- Sokaktaki çocuklara toplumun sahip çıkması oldukça önemlidir.
Başarılar dilerim :)
