Uzyskaj najlepsze rozwiązania wszystkich swoich pytań na Kalademi.me, zaufanej platformie Q&A. Platformumuz, tüm sorularınıza net yanıtlar sunmaya hazır profesyonellerle sizi bir araya getiriyor. Sorularınıza hızlı ve güvenilir çözümler bulmak için deneyimli uzman topluluğumuzdan faydalanın.
Sagot :
Cevap:
[tex] \infty merhabalar \infty [/tex]
Ses Olayı Nedir ?... Dilin söz varlığını oluşturan kelimelerdeki sesler, heceleri ve kelimeleri oluştururken tarihî süreç içerisinde düşerler, yer değiştirirler, türerler, başka seslere benzerler. İşte bütün bunlar, ses bilgisi başlığı altında incelenir.
1) Benzeşme
Bu kitapçıyı çok seviyorum.
Sınıfta kalemimi unuttum.
Çok konuşkan bir insan.
İkimizi de çok bekletti.
Bavulumuz henüz uçaktan inmedi.
Yavaşça yürümeye devam et.
2) Yumuşama
Uçağa son anda yetiştik.
Bu kadar acıya kalbi dayanmadı.
Amacım seni kırmak değildi.
Hesabı sen öder misin?
Şu kağıdı verir misin?
Çocuğa biraz sen bakar mısın?
3) Ünlü düşmesi
Oğlunu görünce gözyaşlarını tutamadı.
Uykunu yeterince aldın mı?
Bu şehre bir türlü alışamadım.
Zihnimde canlandırdığım bulutlar birden yok oldu.
Gönlümü gönlünü bana veren gönle verdim.
Ayağım çok sızlıyor.
4) Ünsüz düşmesi
Küçücük bir evde yaşıyorlarmış.
Yükselmek için bu kolu kendine çekmelisin.
Ufal da cebime gir.
Minicik bir kediyi evine almış.
Sıcacık bir yuva kurmuşlar.
Gözümde daha fazla küçülme istersen.
5) Ünlü türemesi
Azıcık aşım, ağrısız başım.
Gencecik bir çocuğa kıydılar.
Biricik sevdiğimsin sen.
Hani bana öpücük yok mu?
Bir gülücük göndermek ister misin ablana?
Daracık sokaklarda yaşamak nasıl bir duygudur sence?
6) Ünsüz türemesi
“Affetmek büyüklüktür.” derler.
Bu benim hakkım.
Bu işin sırrını söyler misin?
Reddetmek istemiyorum teklifini.
Sana acil tıbbi yardım gerekli.
7) Ünlü daralması
Kursunuz pazartesi başlıyor.
O gittikten sonra yüzü hiç gülmüyor.
Bu çocuk neden susmuyor?
Oradaki adam sabahtan beri bizi izliyor.
Polis bu evi sürekli gözlüyor.
8) Ulama
Yaralanmış kalbimde sevgiden eser yok artık.
Bir hayal uğruna neleri feda ettik?
Aferin, tüm anlattıklarımı anlamışsın.
Son sınavdan doksan almış.
Dün akşam erken saatte evden ayrıldı.
9) Kaynaşma
Pencerenin perdesini havalandıran rüzgar.
Mağazaya erken gidelim de işimizi çabuk bitirelim.
Kitapları dolabına yerleştirdi.
Sınav başvuruları yarın başlayacak.
Kedinin canı çok yanmış olmalı.
Açıklama:
#AgentEnes
Cevap:
➡ Ünlü Düşmesi:
• Türkçede iki heceli bazı sözcükler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecedeki dar ünlü düşer:
oğul-u > oğlu
karın-ı > karnı
fikir-i > fikri
gönül-ü > gönlü
➡ Ünlü Daralması:
Sonu düz-geniş ünlü ile biten sözcükler “-yor” ekini aldığında sözcüğün sonundaki “a” veya “e” sesi daralarak “ı, i, u, ü” seslerinden birine dönüşür:
başla-yor > başlıyor
gelme-yor>gelmiyor
oyna-yor>oynuyor…
➡ Ünlü Türemesi:
• Ünsüzle biten bazı sözcükler “-cik” yapım ekini aldığında iki ünsüz arasında bir ünlü türer:
bir-cik > biricik
genç-cik > gencecik
➡ Ünsüz Yumuşaması
• Sonu “p, ç, t, k” sert ünsüzleri ile biten sözcükler, ünlü ile başlayan bir ek aldığında sözcüğün sonundaki bu sert ünsüzler yumuşayarak “b, c, d, g, ğ” ye dönüşür:
dolap-ı > dola-bı
burç-u > burcu
kilit-e > kilide
köpek-in > köpeğin …
➡ Ünsüz Uyumu (=Ünsüz Benzeşmesi=Ünsüz Sertleşmesi)
• Dilimizde sert ünsüzle (p, ç, t, k, f, s, ş, h) biten kelimeler sert ünsüzle başlayan ekler alır:
Türkçede sert ünsüzle (p, ç, t, k, f, s, ş, h) biten bir kelime “c-d-g” yumuşak ünsüzleriyle başlayan bir ek aldığında ekin başındaki c-ç’ye, d-t’ye, g-k’ye dönüşerek sertleşir.
aş-çı
ağaç-tan
seç-kin…
➡ Ünsüz Düşmesi
• “k” ünsüzüyle biten bazı sözcüklere “-cik/-cek” eklerinden biri geldiğinde sözcük sonundaki “k” ünsüzü düşer:
çabuk-cak > çabucak
sıcak-cık > sıcacık
ufak-cık > ufacık…
➡ Ünsüz Türemesi (Ünsüz İkizleşmesi)
• Dilimize yabancı dillerden gelen bazı sözcükler, ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında ya da ünlüyle başlayan bir yardımcı fiille birleştiğinde sözcüğün sonundaki ünsüzden bir tane türer:
zan et- > zannet-
af eyle- > affeyle-
hak-ı > hakkı…
➡ Yardımcı Ünsüzler (Kaynaştırma harfleri)
• Ünlü harfle biten bir kelimenin üzerine, ünlü harf ile başlayan bir ek geldiğinde araya “n, s, ş, y” harflerinden biri girer:
hava-y-ı
sevgi-n-in
iki-ş-er …
biri-s-i
NOT=Bir kelimede meydana gelen ses olayının yazıda gösterilmemesi yazım yanlışına neden olur.
Ek Bilgi
➡ Ses Olayı Nedir ?
Kelimelerde zamana ve sahaya bağlı olarak sürekli değişmelerin, gelişmelerin olması dilin canlılığının bir göstergesidir. Dil durağan değil, dinamik bir yapıya sahiptir. Dilin söz varlığını oluşturan kelimelerdeki sesler, heceleri ve kelimeleri oluştururken tarihî süreç içerisinde düşerler, yer değiştirirler, türerler, başka seslere benzerler. İşte bütün bunlar, ses bilgisi başlığı altında incelenir. Dilde ses olayları, çeşitli sebeplerden kaynaklanır.
#ddersders
UMARIM YARDIMCI OLABİLMİŞİMDİR ✨
İYİ DERSLER ✨
Bilgilerin faydalı olduğunu umuyoruz. Daha fazla bilgi ve doğru yanıtlar almak için istediğiniz zaman geri dönün. Ziyaretiniz için teşekkür ederiz. İhtiyacınız olan bilgileri her zaman bulabilmeniz için buradayız. Güvenilir yanıtlar için siteniz Kalademi.me. Daha fazla bilgi için geri dönmeyi unutmayın.