Etiketler
cerkes ethem isyani
cerkez ethem ayaklanmasi
cerkez ethem isyani
Çerkes Ethem İsyanı
Kurtuluş Savaşı yıllarında Türkiye Büyük Millet Meclisi hükümetine karşı olan ve “Çerkez Ethem” adlı bir birliğin komutanı tarafından çıkarılan ayaklanmadır (1920-21). TBMM Milis kuvvetleri halinde düşmanla yer yer savaş eden birlikleri muntazam ordu birlikleri haline getirmek için gerekli teşebbüslere geçmiştir. Bu birliklerden hemen hepsi Türkiye Büyük Millet Meclisinin muntazam ordu kadrosu içine girdikleri halde “Kuvayi Seyyare” adı altında çalışan birliğin komutanı Çerkez Ethem ordunun dışında ve bağımsız olarak çalışmak hususunda ısrar etmiştir.
Çerkez Ethem, millî hareketin başladığı sıralarda Salihli cephesinin savunmasını üzerine almış. Anzavur kuvvetlerinin dağıtılmasında hizmet etmiş Düzce, Yozgat ve Konya isyanlarının bastırılmasında başarılar kazanarak ün sahibi olmuştur. Bu başarılarından kuvvet alarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne bağlı olarak kurulan Garp Cephesi Komutanlığı’na karşı durmuş bu komutanlığı bir üst olarak kabul etmemiştir. Bu arada Çerkez Ethem’in kurulmuş olan “Yeşil ordu” cemiyeti ile sıkı temaslarda bulunması, doğrudan doğruya valilere emir vermeye kalkması, halktan para toplaması, Meclis Başkanı ile doğrudan doğruya muhaberede bulunması gibi sebepler onun artık bir anarşi unsuru haline geldiğini gösteren önemli olaylar olmuştur. Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti bu olaylar karşısında düzenli bir ordu ve devlet kanunlarının yürürlüğü prensiplerini her düşüncenin üzerinde tutmaya karar vererek Çerkez Ethem olayına da son verilmesi gerektiği kararını almıştır. Mustafa Kemal bu kararın tatbikine geçmeden önce Çerkeş Ethem’i yola getirmek için uğraşmış, fakat bir sonuç alınmayınca Batı Cephesi komutanlarına Çerkez Ethem’e karşı harekete geçmeleri emri verilmiştir. Yunanlıların muhtemel hareketlerine karşı toplanmış olan kuvvetlerimizin bir bölümü Çerkez Ethem üzerine gönderilmiş bu harekât karşısında Çerkez Ethem kuvvetleri ile birlikte geri çekilmek zorunda kalmıştır. İstanbul hükümetinden Yunanlılarla birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetine karşı savaşmak müsaadesi almış olmasına rağmen Çerkez Ethem düşüncelerini gerçekleştirememiş, canlarını kurtarmak için kardeşi ile birlikte 5 Ocak 1921 de Yunan ordusuna sığınmak zorunda kalmıştır. Böylece büyük ve kuvvetli bir ordu kurulmasını güçleştiren son engel de ortadan kalkmış, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’nin memleket içindeki otoritesi kuvvetlenmiştir.
Kaynak: http://www.msxlabs.org/forum/satirlarla-turkiye/295532-cerkes-ethem-isyani.html#ixzz2Fu8wKxNt
