Answered

Witaj na Kalademi.me, gdzie możesz uzyskać wiarygodne i szybkie odpowiedzi dzięki naszym ekspertom. Adanmış uzman topluluğumuzun yardımıyla sorularınıza hızlı ve güvenilir yanıtlar bulun. Geniş bir uzman topluluğu sayesinde sorularınıza güvenilir yanıtlar bulmanın rahatlığını yaşayın.

BANA UYAK DÜZENLEMEYİ ANLATABİLECEK OLAN VARMI
 DÜZ UYAK
ÇAPRAZ UYAK
SARMA UYAK
MANİ UYAK
AA BB AA BB  

Sagot :

Dizilişlerine Göre Uyak Türleri
Uyak dizilişleri nazım biçimlerine göre olmakla birlikte kendi içinde düz, çapraz, sarmal, örüşük uyak gibi türlere ayrılır.
Düz Uyak: Şiirin nazım birimindeki bütün dizeler kendi içinde uyaklanırsa, buna düzuyak denir: aaaa-bbbb, aaa-bbb...
Ölürsem yazıktır sana kanmadan-a Kolların boynumda halkalanmadan-a Bir günüm geçmiyor seni anmadan,-a Derdine katlandım hiç usanmadan...-a Diyorlar: "Kül olmaz, ateş yanmadan,-a Denizler durulmaz dalgalanmadan."-a                                        Orhan Seyfi Orhon
Çapraz Uyak: Nazım birimi dörtlük olan bir şiirde uyak, birer dize atlayarak kurulursaçapraz uyak oluşur: abab-cdcd...
Bir daha o fırsat geçer mi ele?-a Dün gördüm, bugün de göresim geldi!-b Gülüşü o kadar hoştu ki hele,-a Lebinden koncalar deresim geldi!-b                                        Yusuf Ziya Ortaç
Sarmal Uyak: Nazım birimi dörtlük ya da üçlük olan bir şiirde uyak, her birimde, ilk dize ile son dizede aynı olursa sarmal uyak denir. Ara dize ya da dizelerde uyak ilk dizeden ayrıdır: abba cddc...
Gecenin sularında-a Mehtâp bir nilüferdir,-b Açılmış bir kederdir -b Gecenin sularında. -a                        Ali Mümtaz Arorat
Örüşük uyak edebiyatımıza Fransız edebiyatından geçmiş, ilk kez Servet-i Fünun edebiyatında terza-rima nazım biçiminde kullanılmıştır. Uyak dizilişi; aba-bcbcdc- ded... dır:
Bir varak-pâre-yî hazan-dîde-a Ayrılıp sâk-ı meyve-bârından-b Düştü bir şâirâne ümmîde-a
ebus328

UYAK (KAFİYE) ÇEŞİTLERİ

 

Yarım Uyak: Dize sonlarında tek ses benzerliğine dayanan uyaktır.

Örnek: 

İnsanları sevmesini bilir
Yaşamayı sevdiği kadar

Yukarıdaki örnekte "r"  sesleri tek ses benzerliğine dayandığından yarım uyak oluşturmuştur.

Tam Uyak: Dize sonlarında iki ses benzerliğine dayanan uyak türüdür.

Örnek:

Mercan adalarda bir liman
Beyaz bulutların ardından

Yukarıdaki dizelerde "an" sesleri tam uyak oluşturmuştur.

 

Zengin Uyak: Dize sonlarında ikiden çok ses benzerliğine dayanan uyaktır.

Örnek: 

Yüce dağ başında nasıl olur yurt
Ak sürüden kuzu alan olur kurt

Yukarıdaki dizelerde "urt" sesleri zengin uyaktır.

REDİF

Dize sonlarında yazılışları, okunuşları, anlamları ve görevleri aynı olan sözcük veya eklerin oluşturdukları ses tekrarına redif denir.

Bir dizede hem uyak hem de redif varsa, redif her zaman en sonda bulunur.

Örnek:

Sonbaharın zevki hoştur.
Düşünme âlemi boştur.

Yukarıdaki dizelerde altı çizili ekler aynı görevli olduğundan rediftir.

 

Örnek:

Denizlerimiz var, güneş içinde
Ağaçlarımız var, yaprak içinde

Yukarıdaki dizelerde altı çizili sözcükler aynı sözcük olduğundan rediftir.

UYAK DÜZENİ (KAFİYE ÖRGÜSÜ)

Uyak düzeninin, dizelerin son seslerine göre şu çeşitleri vardır:

Düz Uyak: Kafiyenin,  dizelerde art arda sıralanmasıyla oluşur: aaaa, bbbb, cccc...

a..........................var
a..........................sar
a..........................dar
a..........................kar

Yukarıdaki örnekte tüm dizeler kendi aralarında kafiyeli olduğundan bu dörtlüğün uyak düzeni düzdür.

Çapraz Uyak: Dörtlükte  birinci  dize  ile  üçüncü,   ikinci  dize  ile dördüncü dizelerin birbirleriyle kafiyeli olmasıdır: abab.

a..........................yaz
b..........................bul
a..........................kaz
b..........................kul 

Yukarıdaki dörtlükte birinci ve üçüncü dizelerdeki "az" sesleri ikinci ve dördüncü dizelerdeki "ul" sesleri tam uyak oluşturmuştur. Görüldüğü gibi dörtlüğün uyak düzeni çapraz uyaktır.

Sarma Uyak: Birinci dize ile dördüncü, ikinci dize ile üçüncü dizelerin birbirleriyle uyaklı olmasıdır: abba.

a..................yak
b..................saç
b..................taç
a..................çak  


Yukarıdaki dörtlükte birinci ve dördüncü dizelerde "ak" sesleri; ikinci ve üçüncü dizelerde "aç" sesleri tam uyak oluşturmuştur. Dörtlüğün uyak düzeni sarma uyaktır.

Hizmetimizi tercih ettiğiniz için teşekkür ederiz. Tüm sorularınıza en iyi yanıtları vermeyi taahhüt ediyoruz. Bizi tekrar ziyaret edin. Bu bilgilerin faydalı olduğunu umuyoruz. Daha fazla bilgi veya sorularınıza yanıtlar almak için istediğiniz zaman geri dönün. Uzmanlarımızdan daha fazla bilgi ve yanıt almak için Kalademi.me'ye geri dönün.