Kalademi.me ułatwia znalezienie rozwiązań dla wszystkich Twoich pytań dzięki aktif bir topluluk yardımıyla kolaylaştırır. Geniş bir uzman topluluğu sayesinde sorularınıza güvenilir cevaplar bulmanın kolaylığını yaşayın. Farklı disiplinlerdeki uzmanlardan kesin yanıtlar almak için kullanıcı dostu platformumuzu keşfedin.

geçmişten günümüze kapıların tarihinin gelişimi



Sagot :

Kapı, Türk dil sözlüğünde farklı anlamlara gelen bir sözçük. Başlıca anlamları: 1- Bir yere girip çıkarken geçilen ve açılıp kapanma düzeni olan duvar veya bölme açıklığı. 2. Bu açıklıktaki açılıp kapanan kanat: 3.  Devlet dairesi: Hükûmet kapısı. 4. tar. Osmanlı Devleti'nde resmî görev yeri. 5. Sadece bir konuda yoğunlaşmış bilgilerin yer aldığı genel ağ sayfası, portal gibi anlamları vardır. Her bir anlamıyla ilgili yüzlerce cilt kitap binlerce makale yazılsa yine az gelir.

Aynı zamanda mecazi anlamlarıda olan bir kelime :1- Gelir, geçim, kısmet sağlayan yer, kaynak veya imkân, 2. Gidere yol açan gereksinim 3. Ev gezmesi veya ziyarete için gidilen yer.

Kapı  adını taşıyan iki adet yerleşim yeri var : Adana ili, Tuzla bucağına bağlı diğeri ise Sivas ili, Yavu bucağına bağlı bir yerleşim birimleridir.

Kapı, bina içindeki veya dışındaki açıklıları örten yapı elemanları olup iç hacimlerden birbirine geçmeyi, dışarıdan iç hacimlere girmeyi ve hacimlerin birbirine karşı kapanmasını sağlar. Kapı, kapandığı zaman içerideki insan ve malzemelerin emniyetini de sağlamalıdır. Özellikle dış kapılar var ise dışarıdan gelebielcek hertürlü tehlikeye karşı  dayanıklı ve koruyucu olmalıdır.Binanın en zayıf veya en güçlü halkası olabilir. 

İnsanın hayatta en çok gördüğü ve kullandığı nesnelerden birisi kapıdır. Kapı, kişinin, kurumun, şehrin mahreminin başladığı kutsal bir noktadır. O noktadan öteye rıza olmadan girilemez. Giriş için var olan rıza içerideyken bittiği hissediliyor ise söylenmeden çıkmak gereklidir. 

Kapı ile ilgili  o kadar çok deyim, atasözü, dua ve şiir vardır ki saymakla bitmez. Bu halkın gözünde kapının önemini ve değerini anlatır. Bir kapıyı gözünüzün önüne getirin. Her kapının bir eşiği vardır. Herhangi bir kişiye "Kapı eşiğinde adımını attırmamak" deyimi o kişi ile her türlü alış veriş, ziyaret, insanı ilişkinin keskin bir bıçakla kesilip atılmasını ifade eder.

Kapının insan için öneminden dolayıdır ki  gönül kapısı denen soyut bir kapıdan bahsedilir. Gönül kapısının eşiği, tokmağı veya zili yoktur. Sadece içeriden açılabilir. Gönül kapısı, rıza kapısıdır. Bu kapıyı zorlayan, yıkan veya zarar verenler  Kabe'ye saldırmış ve yıkmışlar kadar suçlu ve günahkar sayılmışlardır. Gönül kapısının anahtarları yüce insani değerlerdir. En başta karşısındaki insana gösterilen güler yüz, yaratandan dolayı sevmek ve yardımlaşmak, sahip olduğu gücü kötüye kullanmama ahlakını edinmek, hata yapan insanı kırmadan uyarmak, zor anında yanında olma, hasta olduğunda yardımcı olmak gibi özellik, iş ve hallerin herbiri bir anahtardır.

Kapı, ev ile anılır. Yozgat civarında ev ile avlu eskiden birleşikti. Avlu kapısı genelde iki yana açılır ve çatal kapı denilirdi. Çatal kapı, avlu kapısı demekti. Bu kapının içeri açılan  kısmına araç  gereç konduğundan üst kısmı dam yada çatı ile kapalı olurdu. Bu kısma, sayvat denirdi. Kapılar genelde boyasız olurdu. Ev sahibi hacca gitmiş ise kapı rengi yeşile boyanır,  beyaz renkli ay ve yıldız sembolleri yerleştirilirdi.  Yabancı biri geldiğinden kapıların renk farklılıkları dikkat çekerdi.

Türk Medeniyeti ve kültüründe kapıların önemi büyüktür. Kapılar, genellikle ahşap ve işlemeli olurdu. Her kapının ayrı bir kimliği vardı. Ekonomik olarak iyi durumda okumuş ve kültürlü ailelerce kapıya yıldız, gezegen, çiçek ve meyve resimleri işli olurdu. Akşama kadar dışarıda işlerinde yorulan insanlar kapısında gezegenleri simgeleyen bir kapıdan geçerek sanki kendi gezegenlerine ve kendi yıldızlarına dönerlerdi. Dış dünya ile ilişkisi kesilir ve kendi gezegeninde cennette gibi yaşar ve şükrederlerdi.

Kapı medeniyeti ve kültürü günümüzde yok olmaktadır. Kapı kültürü zenginliğinin  farkında olan Keçiören Belediyesince inşa edilen Estorgan kalesinde bizim anlatmakta yetersiz kaldığımız Türk kapı kültürüne ait şaheserleri bir demet çiçek gibi derlemiş. Ben bir iş yemeği dolayısıyla gittiğimde fark ettiğim güzelliklere hayran kaldım. Bir süre geçtikten sonra uygun bir zamanda ziyaret ettim. Zamanın nasıl geçtiğini fark etmemiş ve kapılarla yaklaşık bir saate yakın zaman geçirdim. Bu anımızı okuyanlara tavsiyemiz bizzat gidip görmeleridir. Türk Dünyasında yer alan kapıların numunelerini gözleriyle görmeleridir.