sernabuse
Answered

Kalademi.me, tüm sorularınıza uzmanların yardımıyla yanıt bulmanız için burada. Farklı alanlardaki profesyonellerden kapsamlı çözümler bulmak için platformumuzu kullanın. Farklı alanlardaki profesyonellerden kapsamlı çözümler bulmak için platformumuzu kullanın.

isimden isim fiil yapım ekleri isimden fiil yapım ekleri  fiilden fiil yapım ekleri tanım

Sagot :

AşkTanrıçası
İsimden isim yapan ekler [değiştir]

İsim soylu sözcüklerden yeni bir isim soylu sözcük yapan eklerdir. Yeni oluşturulan sözcük genellikle eskisi ile yakın anlam ilişkisine sahiptir.

lik: şeker-lik, kömür-lük, göz-lük, kulak-lık, dost-luk li: köy—lü , para—lı , ağaç—lı , baş—lı, Ankara-lı, ev-li siz: su—suz, para—sız, ev—siz ci: göz—cü, sanat—çı, yol—cu, simit—çi ce: Türk—çe, İngiliz—ce (Eşitlik hâl eki -ce ile karıştırılmamalıdır.) daş: karın-daş > kardeş, çağ-daş, arka-daş, yol-daş, meslek-taş inci: üç-üncü, beş-inci msi: ekşi-msi, acı-msı, meyve-msi cil: ev-cil, et—çil, ben—cil, insan—cıl şın: sarı—şın sal: kum—sal ıt: yaş—ıt ceğiz: kız—cağız, çocuk—cağız cik: tepe-cik, azı-cık, küçü—cük ti: esin-ti, hırıl—tı, cıvıl—tı

Yapım ekleri, mevcut kelimelerden (isim ve fiil köklerinden) farklı ve yeni anlamlı kelimeler türetmeye yarayan eklerdir.

Nesneleri karşılayan isimlerle hareketleri karşılayan fillerin kökleri farklıdır:
Gel-(-mek,-dim, -miş...)
Baba(-m, -lar, -dan) 

Birbirine yakın olan nesne ve hareketlere ait kelimeler aynı kökten türeyen kelimelerdir. Bu bakımdan türemiş kelimelerin kökleriyle mutlaka bir anlam ilişkileri olmalıdır:

baş, baş-la-, baş-ar-, baş-ar-ı
sev-, sev-il-, sev-dir, sev-in, sev-inç, sev-gi
göz, göz-lük, göz-cü, göz-cü-lük, göz-lük-çü-lük... 

Yapım ekleri isim ve fiil köklerine gelerek yeni isimler ve filler türetirler. bu ekler kökten hemen sonra gelirler. Çekim ekleri yapım eklerinden sonra gelir:

bil-gi-ler, bil-dir-di;
göz-le-meliyim, göz-lük-ten... 

Bu türemiş kelimelerden de tekrar yeni kelimeler türetilebilir:

bil-gi-li,bil-dir-i
göz-lük-çü, göz-lük-çü-lük... 

Bu bakımdan yapım eklerini iki başlık altında inceleyebiliriz: 
İsim yapan yapım ekleri: İsimden isim yapan ekler ve Fiilden isim yapan ekler
Fiil yapan yapım ekleri: İsimden fiil yapan ekler ve Fiilden fiil yapan ekler

1. İsim Yapan Yapım Ekleri

İsim veya fiil kök ve gövdelerinden yeni isimler türeten eklerdir.


. FİİLDEN İSİM YAPAN EKLER

Fiil kök ve gövdelerinden isim türetirler.

Mastar ekleri:-mEk

Bütün fiil kök ve gövdelerine getirilebilir. Fillerin isimlerini türetir. Bu yüzden bu eklere isim-fiil (mastar) eki; bu kelimelere de isim-fiil (mastar) denir.

gel-mek, oku-mak, ye-mek, iç-mek, çalış-mak... 

Bu ek kalıplaşarak kalıcı nesne isimleri de türetebilir; bunlar isim-fiil değil, doğrudan isimdirler:

yemek, çakmak, ekmek, ilmek, kaymak


 İSİMDEN FİİL YAPAN EKLER

Bu ekler isim kök ve gövdelerinden fiil gövdeleri türetirler:

isim-len-dir-
ad-lan-dır
iki-le-
durgun-laş- 


FİİLDEN FİİL YAPAN EKLER

Fiil kök ve gövdelerine getirilerek fiil gövdesi türeten eklerdir:

Platformumuzu kullandığınız için teşekkür ederiz. Tüm sorularınıza doğru ve güncel yanıtlar vermek için her zaman buradayız. Ziyaretiniz için teşekkür ederiz. İhtiyacınız olan en iyi bilgileri sunmayı taahhüt ediyoruz. Daha fazla bilgi için geri dönün. Kalademi.me, güvenilir yanıt kaynağınız. Daha fazla bilgi için tekrar gelmeyi unutmayın.