Seri devre: Seri devrede akımın gidebileceği yalnızca bir yol vardır;akım kaynağın bir ucundan çıkar,yükten (çıktıdan) geçerek kaynağın öbür ucuna döner. Metal iletkenli bir devrede bu akım kaynağın negatif kutbundan pozitif kutbuna doğru çok yavaş elektron akışından oluşur. Bazı yarı iletkenli aygıtlarda örneğin transistörlerde ve yarı iletken diotlarda artı yüklerde karşıt yönde hareket eder. Bu “geleneksel” diye adlandırılan ve artıda eksiye doğru aktığı varsayılan akımla çakışır.
En basit doğru akım devrelerinden biri olan el feneri seri devreye örnek verilebilir. Böyle bir anlatmak için devre bileşenlerinin fiziksel görünüşlerini benzer çizimlerin yer aldığı resimsel bir şekil kullanılabilir. Elektrikçilerin ve teknisyenlerin yeğledikleri bir yöntemde bağlantılı simgelerden oluşan bir çizim kullanmaktır;böyle bir çizimde, her simge, bir elektriksel bileşeni temsil eder.
El fenerinde elektrik kaynağı, her birinin emk’sı 1,5 Volt olan ve devreye 3 Volt sağlayan seri bağlanmış iki kuru pildir.3 Voltluk bir ampul devrenin çıktısını oluşturur ve kaynak ile çıktı (yük) arasına sürgülü bir anahtar bağlanır. Bu durumda içine kuru pillerin konulduğu tüp biçimindeki metal gövde iletim yolunu oluşturur. Anahtar açıkken,akım geçmediği için ampul yanmaz. Ancak anahtar kapalı iken devre tamamlanır ve devreden akım geçerek ampulü yakar. Akım ampulün flamanını ısıtarak akkor haline getirir;bu durumda ampul ısının yanı sıra ışıkta yayar.
Böyle bir devreden geçen akım,ampulle seri bağlanmış bir ampermetre ile ölçülürse kızgın flamanın direnci om yasası ile hesaplanabilir. Bu yasa doğru akım elektrik devresindeki üç nicelik arasında bağıntı kuran bir denklemdir. Bu denklemde voltaj(gerilim) V ile,akım şiddeti I ile direnç R ile gösterilirse buna göre Om yasası birbiri ile eş değerli olan 3 biçimde yazılabilir:
Paralel devre: Paralel bağlanmış bir devrenin ayırıcı özelliği,bütün çıktıların (ya da yüklerin) kaynakla aynı voltajda ve birbirinden bağımsız olarak çalışmasıdır. Yani çıktıların biri devreden çıkarılırsa öbürleri bundan etkilenmez. Otomobillerde kullanılan elektrik sistemi,DA Paralel devresine örnek verilebilir; bu sistemde akünün sağladığı 12 V’luk voltaj aynı anda ateşleme sistemine farlara park lambalarına radyoya ve klimaya elektrik enerjisi sağlar.
Paralel bir sisteme başka bir yük (çıktı) eklenirse akım için yeni bir yol oluşturur. Ve bu nedenle kaynaktan gelen toplam akım artar. Bu Kirchhoff’un akım yasasının bir uygulamasıdır; söz konusu yasaya göre herhangi bir noktadan devreye giren akımların toplamı o noktadan çıkan akımların toplamına eşittir. Başka bir direnç Paralel bağlandığında paralel devrenin birleşik direnci belirgin biçimde azalır. Seri devrede olduğu gibi paralel devrede de toplam güç ayrı ayrı güçlerin toplamından oluşur.
Otomobilin elektrik sistemi gibi doğru akımlı bir Paralel devrede, bütün rezistörler ya da yükler, parelel dallarla ortak bir güç kaynağına bağlanır. Her yük aynı voltajdadır; ama direncine bağlı olarak farklı miktarda akım çeker.
BASİT ELEKTRİK DEVRESİ
Devrede Ampullerin Parlaklığını Nasıl Değiştirebiliriz?
Basit bir elektrik devresinde
• pil
• ampul
• anahtar
• bağlantı kablosu
• duy bulunur.
Bir devrede birden fazla ampul ve pil de bulunabilir.
Devrede ampullerin ışık verebilmesi için devreyi oluşturan tüm elemanlar çalışır durumda olmalıdır.
Devrenin anahtarını kapattığımızda ampul ya da ampuller ışık verir.Devrede anahtar açıkken ampul ışık vermez.
Anahtarı kapattığımızda tellerden elektrik akar, ampul ya da ampullere elektrik ulaşarak devre tamamlanır ve ampul ışık verir.
Ampul Sayısının Değiştirilmesi
Bir devrede ampulün daha parlak ışık vermesini sağlayabiliriz. Ampul sayısı fazla olduğunda pilden gelen elektrik enerjisi ampuller arasında paylaşıldığı için
ampullerin parlaklığı azalır.Eğer bir devredeki ampul sayısını azaltırsak devre içinde kalan diğer ampul veya ampullerin parlaklığını arttırmış oluruz.
Bir devrede pil sayısı sabit tutulup ampul sayısı değiştirilerek ikinci bir devre oluşturuluyor.
I. devredeki ampul sayısı 3'e çıkarıldığında pilin sağladığı elektrik enerjisi yeterli olmayacağından ampuller ışık vermez.
Her iki durumda da pil sayısı sabit tutuluyor, ampul sayısı değiştiriliyor. Bu nedenle pil sayısı
kontrollü değişken, ampul sayısı
bağımsız değişkendir. Ampullerin parlaklığı ampul sayısına bağlı olarak değiştiği için
bağımlı değişkendir.
Basit bir elektrik devresinde ampul sayısını artırarak ya da azaltarak ampulün parlaklığını değiştirebiliriz.
Kaynak: http://www.msxlabs.org/forum/soru-cevap/211893-paralel-ve-seri-baglanmis-elektrik-devreleri-hakkinda-bilgi-verir-misiniz.html#ixzz2E5A6FE8m
