... Daha sonra köprüden karşıya geçerek Mangalem Mahallesi’nin dar sokakları arasında gezimi sürdürdüm. Burada da benzer manzaralarla karşılaştım. Bahçesi olmayan çoğu evin girişi dar sokaklar üzerindeydi. Bu mahallede yer alan Aziz Michael Kilisesi, Berat Kalesi’nin güney yamaçlarında kaya üzerine 14. yüzyılda inşa edilmiş. Geç Bizans döneminin tipik bir örneği olan kilisenin tepede olması nedeniyle, en güzel görüntüsü karşı kıyıdaki Gorica Mahallesi’nden yakalanıyordu. Aşağı kısımda, Osumi Nehri kıyısında yer alan Bachelors Cami (Bekarlar) ise 1827 yılında inşa edilmiş revaklı ön cephesi ve dış duvar resimleriyle görülmeye değerdi. Mimarisiyle de çevresindeki evlerle bir bütünlük sağlıyordu.
Gün batımına doğru Mangalem Mahallesi’nin üst kısmında yer alan kaleye tırmandım. Antik Çağ ve Orta Çağ’da Osumi Nehri seviyesinin 187 metre üzerinde yükselen surlarla çevriliymiş Berat kenti. Bu stratejik konumu, aşağıda nehrin oluşturduğu vadiden geçen yolların kontrolünü sağlarmış. Kent, 13. yüzyıla kadar bu kale bölgesinde gelişmiş. Berat’taki bu surları ilk kez İlliryalılar M.Ö. 3. yüzyılda inşa etmiş ve şehre Antipatra adını vermişler. Daha sonra şehri ele geçiren Bizanslılar surları yeniden düzenlemiş. Bir ara Bulgar ve Sırpların da eline geçen kent, 1417 yılında Osmanlılar tarafından fethedilmiş. Sonuçta 24 kuleli kale surlarıyla çevrili bu kısımda Bizans ve Osmanlı dönemlerinin izlerini görmekteyiz. Kent, tıpkı yapısı gibi adını da Osmanlı döneminde almış ve bugüne kadar korumayı başarmış.
AHŞAP OYMALI EVLER
Mangalem Mahallesi’nin nehir kıyısındaki alt kısmında sırayla birkaç hediyelik eşya mağazası var. Bu dükkanlarda, kentin sahibi olduğu eski bir gelenek olan ve günümüze kadar gelen el işi artizanal ürünler bulunabilir. Bunlar arasında en dikkat çekici olan Berat evlerinin resmedildiği ahşap oymalardır.
