RENKLERİN PSİKOLOJİK ETKİLERİ
Rönasans’tan itibaren insanlar renklerin bıraktığı etkileri öğrenmeye çalışmışlar. Bu konu özellikle empresyonizm başlangıcından itibaren iyice aydınlığa çıkmış, bazı sanatçılar renklerin verdiği etkiyi temel alarak çalışmalar yapmışlar. En çok da Wassily Kandinsky bu konu üzerinde durmuş, günümüzde hala geçerli olan birçok bilgiyi su yüzüne çıkarmış. Bunları buluncaya kadar pek çok deneyler ve anketler yapmışlar.
Renklerin etkisini bilirsek, odayı ne renge boyayacağımıza ya da giyeceğimizin rengine karar vermenin daha kolay olacağını düşünüyorum. Sadece bu değil bazen dikkat çekmek isteyen bir renge ihtiyaç duyarız bazen de dinlenmek isteriz…
SARI
En parlak renktir. Üzerimize ve yanlara doğru merkezden kaçan dağılma özelliğine sahiptir. O yüzden saldırgan bir yapı gösterir. Etkiyi azaltmak veya çoğaltmak zor değildir. Örneğin form renk için önemlidir. En etkili olduğu form ise üçgendir. Üçgenin sivri oluşu sarının içten dışa hareketine yardımcı olur. Başka bir renkle karıştırmakta bu etkiyi değiştirir. Beyaz, mavi, siyah gibi renkler etkiyi azalttığı halde kırmızı çoğaltır.
Adeta dikkat çekmek için çığlık atar; bu yüzden uyarı ışıklarında sarı tercih edilir. Taksilerin rengi bu yüzden bütün dünyada sarıdır. Sonbaharın da baskın renkleri sarı ve sarı-turuncu, duygularımızı yakalayan, güçlü bir çekiciliğe sahiptir. İncelik, pratiklik ve Neşeyi anlatır. Sosyalleşmeyi ve dayanışmayı yansıtan anlamları vardır.
MAVİ
Mavi sarının tam tersi içine çekici bir etki yapar. Başka bir deyişle merkeze doğru bir hareket yaratır. Derinlik ve boşluk etkisi verir. Bu yüzden en etkili olduğu form dairedir. Siyah katıldıkça etki artar.
Dünyanın hâkim rengi olan mavi çekingen bir renk; dinlendiriciliği ve edilgenliği anlatır. Koyu tonlarda ya da yoğun olarak kullanıldığında moral bozan, kasvet veren, açık tonlarda ya da beyazla karışık kullanıldığında, yatıştırıcı ve güven veren bir etki yaratır. Sınırsızlığı, sonsuzluğu ve huzuru temsil eder. Sakinleştirici bir etkisi vardır bu özelliğinden dolayıdır ki nazar boncukları mavidir. Araplar mavinin kan akışını yavaşlattığını söylerler, batıda ise intiharları azaltmak için köprü ayaklarını maviye boyarlar. Mavi boyalı okul ve kreşlerde çocukların daha sakin oldukları saptanmıştır. Vücudumuzda boğaz bölgesini yansıtan renk mavidir.
KIRMIZI
Enerjik bir renktir. Ne merkeze doğru ne de ışınsal bir hareketi olmadığı halde kendi içinde hareketlidir. Adeta kaynar. Uzunca bir zaman kırmızıya bakarsak gözlerimiz yorulur ve titreşimler oluşur. Kırmızı mavi ve sarıya göre daha çok tona sahiptir. Kırmızıda sarı oranı çoğaldıkça merkezden kaçma oranı artar. Mavi oranı arttıkça da merkeze doğru hareket artar.
En uzun dalga boyuna sahip olan kırmızı, özellikle de koyu bir arka fonla birlikte kullanıldığında öyle şiddetlidir ki, bir görüntüde yer alan küçücük kırmızı bir leke bile görüntünün her yerini etkiler. Kırmızı mutluluğu, azmi, kararlılığı ve sebatı temsil eder. Kan dolaşımını hızlandırır, iştahı açar, canlılığı artırır. Gıda firmalarının tercih ettiği renktir.
MOR
Eskide beri ihtişam ve lüksün son basamağı olarak düşünülür. Tarih, yüksek sınıfların, saray mensuplarının daima morla bezendiklerini kaydeder. Bunun sebebi olarak da mor boyanın zor bulunan ve pahalı olması yüzünden e halkın mor renkli kumaşları bulamayışı gösterilir.
Nekrotik duyguları açığa çıkardığından, insanların bilinçaltını korkuttuğu saptanmıştır. İntihar edenlerin beğendiği renktir.
Asalet, yakınlık ve güzelliğe de işaret eder.
YEŞİL
Sarı ile mavinin karışımı olan yeşil dinlendirici bir renktir. Çünkü sarıdaki dışsal hareket ile mavideki içe çeken hareket birbirlerini natüre ederler ve hareketsiz bir düzlem oluştururlar. Bu hareketsizlik, insan yorgunken iyi geldiği halde yorgunluğu geçince sıkıcı gelmeye başlar.
Yeşili doğada sevsek de resim yaparken kullandığımızda monoton bir hal alır. Yeşil yaratıcılığı körükler, iştah açar bu yüzden büyük lokantalar mutfaklarında yeşili tercih ederler. Ayrıca güven verir, bankaların logoları için yeşili tercih etmeleri bu yüzdendir. Rahatlatıcı özelliği için de oturma odaları, hastaneler için seçilen renklerin başında gelir. Kalbimizin bu rengin yaydığı enerji alanında olduğu varsayılır. Yeşil rengin mide rahatsızlığını bir miktar azalttığı saptanmıştır. Sessizliği anlatır.
