- Özel konum; ülkemizin kıtalara, denizlere, önemli ticaret yollarına, komşularına göre belirlenen konumdur.
Ayrıca ülkemizin bulunduğu yerden dolayı kazandığı yüzeyşekilleri, yükselti, jeolojik özellikleri, yeraltı zenginlikleri, yerüstü zenginlikleri gibi durumları da özel konumuyla ilgilidir. Bitki örtüsünün yükseltiye bağlı olarak çeşitlenmesi özel konumla ilgili olurken, orta kuşakta bulunmasından dolayı bitki örtüsünün çeşitlilik göstermesi matematik konumuyla izah edilmektedir.
Türkiye'nin Özel Konumunun Sonuçları
* Eski Dünya karalarının birbirine en çok yaklaştığı bir alanda bulunur. (Avrupa, Asya, Afrika)
* İki yarımada üzerinde bulunur. (Balkan - Anadolu)
* Stratejik açıdan çok önemli iki boğaza sahiptir. (Istanbul ve Çanakkale)
* Üç tarafı denizlerle çevriii yarımada durumundadır.
* Yüzey şekilleri çeşitli, engebeli arazi fazladır.
* Ortalama yükseltisi oldukça fazladır. (1132 m). Oysa bu yükselti Avrupa'da 300 m, Afrika'da 650 m, K. Amerika'da 715 m, Asya'da 1010 m'dir.)
* Farklı jeolojik zamanlara ait arazi yapısı nedeniyle maden bakımından oldukça zengin ve çeşitlilik göstermesi
* Ekonomik, küıtürel ve siyasal yönlerden çok farklı ülkelerle komşu olması
* Tarihin ilk dönemlerinden beri önemli ticaret yolları üzerinde bulunmuştur. (Baharat - Ipek Yolu gibi.)
* Petrol bakımından zengin Ortadoğu ülkelerini, Avrupa'ya, Teknolojide ilerlemiş Avrupa ülkelerini Orta ve yakın doğuya bağlayan yollar üzerinde bulunması, bu nedenle ticaret, ekonomi ve ulaşımın gelişmesi
* Alp-Himalaya genç kıvrım (orojenez) dağ kuşağında yer alması
* Dünyanın en eski küıtür ve tarih hazinelerine sahip olması
* En eski medeniyetlerin kurulduğu, farklı kültürlere ait kalıntıların bulunduğu bir ülke olması
* Doğu karadenizde Turunçgil, Çay, Zeytin, Iğdır'da Pamuk gibi ürünlerin yetişmesi özel konum şartlarıyla ilgilidir.
* 2753 km. kara, 8333 km. kıyı uzunluğuna s olması toplam kara sınır uzunluğunun fazla olmas sonucu olarak savunma giderlerini artırması .
ÖZEL KONUM
Herhangi bir yeri diğer yerlerden ayıran, sahip olduğu kendine has özelliklerin tümüne özel konum denir. Özel konum, insanları, çevreyi, ülkelerin ekonomik ve politik durumunu çok yönlü etkiler. Dünya üzerinde, özel konum etkisine şu örnekler verilebilir:
Norveç, Japonya, İngiltere, İzlanda gibi deniz ve okyanuslara komşu ülkeler balıkçılıkta ileri gitmişlerdir.
Kuzeybatı Avrupa kıyıları, yüksek enlemlerde bulunmasına rağmen, Gulf - Stream sıcak su akıntısının etkisiyle ılıman bir iklime sahip olmuştur.
Orta Asya ve Orta Avrupa denizlere uzak olduğu için karasal bir iklime sahip olmuştur.
Kanarya, Havai, Kıbrıs, vb. adalar, deniz ve hava yollarının gelişmesiyle ikmal ve uğrak yeri haline gelmişlerdir. Buna bağlı olarak bu adaların önemi artmıştır.
Türkiye’nin Özel Konumu ve Sonuçları
Türkiye, Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine en çok yaklaştığı yerde bulunur.
Farklı kültürlerin kurulduğu, Dünya’nın en eski kültür hazinelerine sahiptir.
Dünya’da en fazla petrol çıkaran ülkelere komşudur.
Üç tarafı denizlerle çevrilidir ve yeryüzü şekilleri çeşitlidir.
Karadeniz’i Akdeniz’e bağlayan İstanbul ve Çanakkale boğazlarına sahiptir.
Türkiye’nin ortalama yükseltisi fazladır. (Yaklaşık 1132 m)
Yükselti batıdan doğuya doğru gidildikçe artmaktadır.
Zengin yeraltı kaynaklarına sahiptir.
