Soru: İç kuvvetler ne demektir?
Cevap: Yeryüzü şekillerinin meydana gelmesi, yer kabuğunun bazı kuvvetlerinin etkisi altında hareket etmesinin bir sonucudur. Bunlara yer kabuğu hareketleri ya da tektonik hareketler denir. Bu hareketlere yol açan enerjinin kaynağı ise, yer yuvarlağının içinde depolanmış olan enerjidir. Buna göre, enerjisini Yer’in derinliklerinden alan ve yeryüzünün şekillenmesinde olumlu etkiye sahip yapıcı kuvvetlere iç kuvvetler denir.
Soru: İç kuvvetler kaça ayrılır?
Cevap: a) Dağ oluşumu hareketleri (Orojenez)
b) Kıta oluşumu hareketleri (Epirojenez)
c) Volkanik hareketler (Volkanizma)
d) Seizma hareketleri (Depremler)
Soru: Konveksiyon akımları ne demektir? Etkileri nelerdir?
Cevap: Mantonun alt kısmı ile üst kısmı arasında sıcaklık farkı bulunmaktadır. Bu durum, mantoda dikey yönlü hareketlere neden olur. Bu hareketlere konveksiyon akımları denir. Konveksiyon akımları, aynı zamanda üzerindeki yer kabuğunu da hareket ettirmektedir. Böylece üzerinde yaşadığımız kara kütleleri çok yavaş bir hareketle yer değiştirmektedir.
Soru: Kıtaların kayması teorisi (Wegener Teorisi) ne demektir?
Cevap: Bu teoriye göre; kıtalar, önce tek parça halindeydi. Pangea adı verilen bu kütle zamanla koparak büyük parçalar halinde birbirinden uzaklaştı. Mantodaki harekete bağlı olarak birbirinden uzaklaşan bu kara kütleleri arasındaki boşluklara da sular dolarak okyanus ve denizleri oluşturdu.
Soru: Tabla tektoniği teorisi ne demektir?
Cevap: Kıtaların kayması teorisinin geliştirilmiş şekli olan bu teoriye göre; yer kabuğu, plaka ya da levha adı verilen yedi büyük ve birçok küçük parçadan oluşmaktadır. Bu levhaların bir kısmını kıtalar bir kısmını da okyanus
tabanları oluşturmaktadır. Bunlar mantodaki konveksiyon akımlarının etkisiyle hareket etmektedir. Levhaların birbirinden uzaklaşmasıyla yer kabuğundaki yarılmalar gerçekleşir, okyanus tabanları genişler. Bu yarıklardan sokulan magma, soğuyarak okyanus sırtlarını oluşturmaktadır. Çıkan lavlardan bir kısmı, bazen üst üste birikerek su yüzeyine çıkar ve adaları oluşturur. Birbirine yaklaşan levhalar belirli yerlerde çarpışır. Çarpışma bölgesinde sıkışma, kıvrılma ve kırılmalar meydana gelir. Bunlardan yoğunluğu fazla olan levha diğerinin altına dalar. Kıvrılma ve kırılma hareketleriyle sıradağlar oluşur. Ayrıca bu bölgelerde volkanik olaylar ve depremler meydana gelir.
